بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : دوشنبه 28 مهر 1393      12:35

کاهش قیمت نفت با ایران، روسیه و عربستان چه می‌کند؟

اقتصاد ایرانی: در حال حاضر مهمترین خبر پیرامون حوزه انرژی در جهان سقوط قیمت جهانی نفت است و برای تولیدکنندگان بزرگی نظیر روسیه، ایران و حتی عربستان این یک خبر ناخوشایند محسوب می شود.

به گزارش ایسنا به نقل از پایگاه خبری ووکس، این مساله تا چقدر ناخوشایند است. نقطه مناسب برای شروع این مقاله نمودار نشریه اکنومیست است که در آن قیمت مناسب نفت برای متعادل کردن بودجه کشورهای تولیدکننده قید شده است.

در این نمودار تمام کشورهایی که به شدت به درآمد نفتی برای متعادل کردن بودجه خود وابسته هستند قید شده، بنابراین زمانیکه قیمت به زیر نقطه تعادلی بیاید این کشورها دچار کسری بودجه می شوند.

قیمت نفت که بودجه کشورهای تولید کننده را متعادل می کند

در شروع سال ۲۰۱۴ میلادی قیمت نفت زیر نقطه تعادلی برای ایران، ونزوئلا، نیجریه و عراق بود اما اکنون قیمتها به زیر ۹۰ دلار در هر بشکه رسیده و در حال تنزل به زیر نقطه تعادلی برای لیبی، روسیه و عربستان است.

در این مقاله به جزییات بیشتری در مورد قیمت نفت که متعادل کننده بودجه سه کشور کلیدی روسیه، ایران و عربستان باشد، خواهیم پرداخت. درحال حاضر به نظر می رسد اقتصاد روسیه در یک دردسر جدی قرار گرفته و اقتصاد ایران در بحران است اما عربستان نسبت به اوضاع بد کنونی خوشبین تر به نظر می رسد.

سقوط قیمت نفت چه ضربه ای به اقتصاد روسیه می زند

وضعیت روسیه در این روزها بیشترین توجهات را به خود جلب کرده است. این کشور در حال حاضر از رشد ضعیف اقتصادی (تنها ۰.۴ درصد در سال ۲۰۱۴) رنج می برد. بخشی از این موضوع به دلیل بحران جاری در اوکراین (اقتصاد اوکراین به شدت به اقتصاد روسیه وابسته است) و بخشی به دلیل تحریمهای غرب است.

در حال حاضر سقوط قیمت جهانی نفت فشار بیشتری را روی اقتصاد روسیه وارد کرده است. درآمد نفتی تقریبا ۴۵ درصد بودجه این کشور تامین می کند و دولت روسیه در تنظیم بودجه سال ۲۰۱۵ قیمت نفت را بالای ۱۰۰ دلار در هر بشکه فرض کرده است. اگر روند نزولی قیمت نفت ادامه پیدا کند، این کشور یا به برداشت از ذخایر ارزی ۷۴ میلیارد دلاری خود و یا کاهش هزینه های برنامه ریزی شده مجبور خواهد شد؛ امری که ولادیمر پوتین رییس جمهور روسیه اخیرا آن را محتمل دانسته است.

تاثیر اقتصادی کاهش قیمت نفت روی روسیه حتی می تواند عمیق تر از این باشد به طوری که کلیفورد گادی اقتصاددان موسسه بروکینگز توضیح می دهد صنعت نفت و گاز روسیه به طرق غیر رسمی به بقای اقتصاد بیمار این کشور کمک کرده است. برای مثال شرکتهای نفتی با فشار زیادی برای خرید ماشین آلات از کارخانه های روسی که در مناطق مختلف این کشور اشتغالزایی می کنند مجبور هستند. حتی در شرایطی که این کارخانه ها بهره وری چندانی ندارند. این سیستمی است که نیمی از آن توسط دولت پوتین هدایت می شود و برای حفظ ثبات اقتصادی این کشور سرنوشت ساز بوده است.

اکنون این سیستم در صورت ادامه روند نزولی قیمت نفت تحت فشار سنگینی قرار خواهد گرفت.

گادی افزود: تصور اینکه سقوط قیمت نفت خام چه تاثیری روی بودجه رسمی روسیه خواهد گذاشت چندان دشوار نیست. آنچه دشوارتر به نظر می رسد ترسیم تاثیر کاهش قیمت نفت روی این سیستم غیر رسمی است. دولت روسیه برای اطمینان از اینکه ثروت نفت وگاز همچنان در سطح کشور توزیع شود دچار مشکل خواهد شد.

کاهش قیمت نفت در دهه ۱۹۸۰ میلادی ضربه مهلکی به شوروی سابق وارد کرد و در نهایت در سال ۱۹۹۱ به سقوط آن منجر شد. این تحلیلگر نفتی خاطرنشان کرد: پوتین زمان زیادی را صرف مطالعه روی این داستان کرده و احتمالا برای تکرار سقوط قیمت نفت خود را آماده کرده است. اما اینکه آیا بتواند با موفقیت با این مساله کنار بیاید موضوع دیگری است.

روزنامه لس آنجلس تایمز اخیرا گزارشی را به عواقب کاهش قیمت نفت روی سیاست خارجی کشورها اختصاص داده است. این روزنامه در گزارش خود نوشت: انتظار نمی رود فشار اقتصادی باعث تغییر برنامه پوتین برای حفظ نفوذ روی اوکراین که وی آن را غیرقابل مذاکره می داند شود.

در عوض این امر باعث تخریب روابط پوتین با نخبگان روسی و ساختار اقتصادی این کشور (دو ستون حمایت سیاسی از وی) می شود.

اقتصاد ایران قبل از کاهش قیمت نفت رو به رشد بود

اقتصاد ایران اخیرا پس از چند سال رکود (تا حدودی به دلیل تحریم های سنگین غرب) شروع به رشد مجدد کرده است. صندوق بین المللی پول پیش بینی کرده که ایران در مسیر رشد اقتصادی ۱.۵ درصدی در سال جاری میلادی و رشد ۲.۳ درصدی در سال آینده خواهد بود.

اما این پیش بینی مربوط به قبل از دوره مخاطره آمیز کاهش قیمت نفت است.

یک مشکل بزرگ برای ایران این است که قیمت نفت برای متعادل شدن بودجه این کشور باید بالای ۱۰۰ دلار در هر بشکه باشد. به ویژه از زمانیکه تحریمهای غرب صادرات نفت خام ایران را دشوار کرده است و اگر روند نزولی قیمتها ادامه داشته باشد دولت ایران مجبور به درآمدزایی از محل دیگری خواهد شد که ممکن است یکی از آنها کاهش یارانه سوخت برای مردم (دستکم در کوتاه مدت) باشد که همیشه یک اقدام نه چندان محبوب در ایران بوده است.

لس آنجلس تایمز همچنین مدعی شد: کاهش قیمت نفت همچنین می تواند باعث تغییر موضع ایران در سیاست خارجی شود. این فشار اقتصادی جدید همچنین استراتژی تهران برای تعامل با قدرت های جهانی در گفتگوهای هسته ای را تغییر می دهد. احیای اقتصادی ایران باعث شده که مقامات این کشور اعلام کنند که می توانند حتی در صورت به نتیجه نرسیدن گفتگوهای هسته ای و عدم لغو تحریمها به راه خود ادامه دهند.

مذاکرات هسته ای یک تیغ دو لبه برای ایران است. آمریکا، اتحادیه اروپا و ایران سعی دارند تا قبل از ضرب الاجل ۲۷ نوامبر به یک توافق هسته ای جامع دست پیدا کنند. اگر این توافق حاصل شود و آمریکا و اروپا تحریمهای ایران را لغو کنند، این امر باعث به تقویت اقتصاد ایران کمک خواهد کرد.

اما در عین حال این امر همچنین باعث کاهش بیشتر قیمت های نفت خواهد شد زیرا با ورود نفت ایران به بازار قیمت ها دچار افت بیشتری می شود.

عربستان خوشبین تر به نظر می رسد

در حال حاضر قیمتهای نفت به زیر قیمت متعادل کننده بودجه عربستان(حدود ۹۳ دلار در هر بشکه) رسیده است. اما تاکنون بسیاری از مقامات این کشور با قاطعیت اعلام کرده اند که می توانند این شرایط را تحمل کنند.

به صورت تئوری، عربستان می تواند با کاهش تولید نفت خود برای افزایش قیمت ها اقدام کند و به این مساله واکنش نشان دهد. نوسان تولید نفت عربستان به دلیل تولید بالا زیاد است.

اما در حال حاضر این کشور این پیام را می فرستد که برای قیمت پایین نفت آماده و حتی می تواند یک یا دو سال نفت ۸۰ دلاری را تحمل کند.

یک دلیل احتمالی این است که عربستان از اتفاق مشابه در دهه ۱۹۸۰ میلادی درس گرفته است. در آن دوران زمانیکه قیمت جهانی نفت رو به کاهش بود این کشور سعی کرد با کاهش تولید خود قیمت ها را بالا ببرد. عربستان امیدوار بود که دیگر اعضای اوپک از این اقدام پیروی کنند اما هیچ یک از اعضا به این کشور نپیوستند و قیمت های جهانی نفت روند کاهشی خود را ادامه داد و عربستان دچار کسری بودجه شدیدی شد. بنابراین این بار به نظر می رسد که آن ها برای کاهش شدید تولید خود تمایلی نداشته باشند.

همچنین این مساله را از زاویه دیگری می توان بررسی کرد: مقامات عربستان به طور ضمنی اعلام کرده اند که قیمت پایین نفت (۸۰ دلار در هر بشکه یا کمتر) می تواند سود تولیدکنندگان نفت شیل در آمریکا را کم کند و باعث شود که آمریکا تولید نفت خود را کاهش دهد. این امر برای عربستان مطلوب خواهد بود، زیرا تولید نفت این کشور ارزان تر از پروژه های نفت شیل در آمریکا تمام می شود و کاهش تولید نفت آمریکا باعث ایجاد ثبات در قیمت نفت خواهد شد.

سوالی که پیش می آید این است که عربستان تا کجا می تواند روند نزولی قیمت نفت را بدون متحمل شدن مشکلات داخلی، تحمل کند. در ماه سپتامبر صندوق بین المللی پول هشدار داد که عربستان در سال ۲۰۱۵ میلادی با کسری بودجه ۱.۴ درصدی مواجه خواهد شد که با توجه به افزایش پروژه های زیرساختی بزرگ و کمک های خارجی این کشور درخاورمیانه چندان عجیب به نظر نمی رسد. این کاهش قیمت باعث خواهد شد که عربستان به ذخایر ارزی عظیم خود مراجعه کند.

به نظر می رسد عربستان برای این اتفاق آماده شده است. براساس گزارش روزنامه فایننشال تایمز حتی اگر قیمت نفت برای یک سال در محدوده ۸۰ دلار باقی بماند عربستان تنها لازم است حدود ۱۰ یا ۲۰ میلیارد دلار از ذخایر ارزی ۷۵۰ میلیارد دلاری خود را برداشت کند. اما برخی ناظران نگران این هستند که این روند طولانی تر شود. شاهزاده الولید بن طلال اخیرا با انتشار نامه ای سرگشاده به وزیر نفت این کشور هشدار داد که عربستان با خطر وابستگی تقریبا کامل به درآمد نفت مواجه است.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir