دورنمای تردید و امید در بازار

اقتصاد ایرانی: کاهش فاصله قیمتی بورس و بازار و ضعف نسبی تقاضا در کنار امید به بهبود وضعیت فعلی در کنار پتانسیل تردید از دورنمای معاملات مواردی است که کاهش حجم معاملات محصولات پلیمری بورس کالای ایران در هفته گذشته را موجب شد. با توجه به کاهش شدید قیمت نفت و نوسانات نرخ محصولات مختلف، هم اکنون بازار وارد یک فاز ترس و تردید شده ولی به بهبود معاملات نیز امیدوار است. این شرایط یک دوگانگی گسترده را در بازار پدید آورده است.
به گزارش دنیای اقتصاد، در هفته ای که گذشت رینگ محصولات پتروشیمی و پالایشی در بورس کالای ایران شرایط خاصی داشت. بسیاری از کالاها با افزایش جذابیت، بالابودن حجم تقاضا، رقابت و افزایش قیمت ها رو به رو شدند، ولی بخش بزرگ تری از کالاهای این رینگ شرایط متفاوتی داشتند. ضعف نسبی جذابیت، عدم وجود تقاضای محسوس و قدرتمند در تالار اصلی، ورود به مچینگ، ثبت حجم بزرگی از تقاضا در قیمت هایی کمتر از قیمت های پایه، تمایل بازار به کاهش قیمت ها در کنار افزایش بسیار آرام تعداد خریداران و بازگشت به بازارهای داخلی و بورس کالا و بسیاری رخدادهای دیگر را می توان واقعیت ها و ویژگی های هفته گذشته دانست.  در هفته قبل در رینگ محصولات پالایشی شاهد معامله 274 هزار و 61 تن انواع مختلف محصولات بودیم که به نسبت هفته قبل و معامله 244 هزار و 227 تن از افزایش محسوسی حکایت می کند. این در حالی بود که حجم معامله محصولات پلیمری به عنوان مهم ترین بخش از معاملات محصولات پتروشیمی برابر با 40 هزار 997 تن بود که در مقایسه با هفته گذشته و حجم معامله 50 هزار و 346 تن شاهد کاهش 10 هزار و 600 تنی حجم معاملات هستیم. این مطلب که نیاز به تحلیل و تفسیر دارد از کاهش جذابیت بورس کالا درخصوص بسیاری از معاملات حکایت می کند. به صورت کلی حجم معامله در انتهای شهریورماه تاکنون در مسیر افزایش قرار داشته، ولی در هفته گذشته به نسبت هفته ماقبل آن با کاهش نسبی حجم معاملات رو به رو شدیم. واقعیت آن است که در بازار داخلی تحرک و جذابیت خرید افزایش یافته و تولیدکنندگان با افزایش حجم تولید رو به رو شده اند. این رخداد که دقیقا برابر با افزایش حجم تقاضا خواهد بود مطلبی است که پتانسیل افزایش حجم معاملات در بورس کالا را تقویت می کند. به عبارت ساده تر افزایش حجم تولید در واحدهای پایین دستی و مصرف کننده محصولات پتروشیمی باید با افزایش حجم معاملات در بورس کالا همراه شود که عدم وقوع چنین رخدادی نشان می دهد که خریداران محصولات مورد نیاز خود را از بازار داخلی تامین می کنند. ساده ترین دلیل هم نزدیکی قیمت بورس و بازار است که هم جذابیت سفته بازی و واسطه گری را کاهش داده و هم جذابیت خرید از بورس کالا را تضعیف می کند. از طرفی می توان جذابیت عرضه ها را نیز ضعیف ارزیابی کرد که عدم عرضه بسیاری از کالاهای جذاب مثل مواد اولیه شیمیایی را نیز باید مزید بر علت دانست. هم اکنون طرز فکر کاهشی بر بازار محصولات پتروشیمی وجود دارد، زیرا کاهش شدید قیمت نفت این ذهنیت را تقویت کرده است. با توجه به کاهش قیمت نفت انتظار کاهش قیمت مواد اولیه صنعت پتروشیمی مخصوصا نفتا وجود دارد که در ضعف تقاضا و انتظار روانی کاهش قیمت ها، دورنمای قیمت این قبیل محصولات نزولی ارزیابی می شود. در بازار داخلی هم این طرز فکر وجود دارد و کاهش حجم خرید و توجه خریداران اصلی به محموله های کوچک تر که از بازار داخلی ساده تر تامین می شود شاهدی بر این مدعاست. نکته قابل توجه در روزهای قبل کاهش جذابیت معاملات پلی پروپیلن ها و پلی اتیلن های ترفتالات بود. پلی پروپیلن ها مخصوصا گریدهای نساجی و شیمیایی همیشه با جذابیت بالایی رو به رو بوده ولی این جذابیت تضعیف شده است. توجه خریداران به بازار داخلی به جای بورس کالا و حتی تضعیف جذابیت تولید، ضعف نسبی بازارهای صادراتی و انتظار کاهش قیمت ها را می توان دلایل اصلی این رخداد دانست که البته پلی اتیلن ترفتالات نساجی هم چنین ویژگی هایی داشته اند. البته در مورد پلی اتیلن ترفتالات بطری به دلیل کاهش تقاضای فصلی برای نوشیدنی های خنک و شیرین می توان کاهش جذابیت را منطقی ارزیابی کرد.
درخصوص قیر شرایط مطلوبی در هفته پیش وجود داشت که اغلب آن به رینگ معاملات صادراتی باز می گشت. تا جایی که روز چهارشنبه و در تالار صادراتی، 105 هزار و 300 تن انواع قیر شرکت نفت جی مورد معامله قرار گرفت. علاوه بر این، 14 هزار و 150 تن انواع قیر شرکت های نفت پاسارگاد، توسعه نفت هرمزان، تولیدی بشکه و قیر صنعتی و آسفالت راه دژپا، نگین گام پارس و معماران تجارت آفتاب نیز مورد دادوستد قرار گرفت. مهم ترین و جذاب ترین کالاها در هفته گذشته را می توان پلی اتیلن سنگین تزریقی OFF - 2200J درجه 2، پلی اتیلن سبک فیلم 0075 ، پلی اتیلن سنگین لوله CRP100N، پلی استایرن مقاوم 7240، پلی استایرن انبساطی 300 و 400، پلی وینیل کلراید S65، پلی وینیل کلراید OFF - S65 درجه 1، پلی اتیلن سنگین اکستروژن EX3، پلی اتیلن سنگین فیلم F 7000، پلی اتیلن سبک فیلم 0200، پلی اتیلن سبک خطی AA 0209 و نهایتا پلی اتیلن ترفتالات بطری BG781 دانست. تعداد کم این کالاها و پراکندگی عرضه محدود آنها مهم ترین دلایل توجه بالای بازار به این معاملات است. در هر صورت و از تعداد محدود کالاهای جذاب هفته گذشته می توان به ضعف نسبی معاملات پی برد. از سویی با توجه به کاهش قیمت نفت و دورنمای کاهش بیشتر قیمت های جهانی محصولات پتروشیمی و حتی کاهش محدود برخی از قیمت ها در بازار، پتانسیل تردید افزایش یافته تا جایی که بسیاری از خریداران به دلیل ترس از کاهش بیشتر قیمت ها از خرید خودداری کرده و به میزان ضرورت خرید می کنند. به نظر می رسد این استراتژی که شاید در برخی از زمان ها مفید واقع شود تا پایان مهرماه و مخابره قیمت های پایه جدید میهمان بازار خواهد بود. با توجه به این مطلب شاید این جو تردید در بازار باز هم ادامه داشته باشد.
اگر به شرایط جهانی توجه کنیم، مهم ترین رخداد را می توان کاهش شدید قیمت نفت دانست که پتانسیلی برای کاهش قیمت های محصولات پتروشیمی در بازارهای داخلی و خارجی خواهد بود؛ البته کاهش قیمت نفت فاکتوری برای کاهش درآمدهای دولت نیز هست؛ بنابراین شاید روند تزریق ارز در داخل با مشکل رو به رو شود.
این مطلب در شرایط فعلی که در بازارهای جهانی هم ارزش دلار صعودی است می تواند پتانسیلی برای افزایش قیمت ارز در بازار داخلی باشد. با توجه به شرایط خاص قیمت گذاری برای قیمت پایه محصولات پتروشیمی و پلیمرها در بورس کالای ایران (احتساب قیمت های منطقه خلیج فارس و قیمت ارز آزاد و لحاظ کردن تخفیف 5 درصدی) شاید این رخداد احتمال کاهش قیمت پایه در بورس کالای ایران را تضعیف کند.
از سویی با توجه به کاهش قیمت های جهانی و انتظار تضعیف تقاضای صادراتی و همچنین ثبات قیمت ها در بورس کالای ایران، شاید برای روزهای آینده بتوان به افزایش حجم و تنوع عرضه ها در بورس کالای ایران امیدوار بود. این رخداد که قطعا با استقبال خریداران رو به رو خواهد شد می تواند داده مهمی برای تقویت بازار و حمایت از صنایع کوچک تر پایین دستی قلمداد شود.

مهم ترین رخدادهای مؤثر بر بازار در هفته آینده
-  کاهش شدید قیمت های جهانی نفت 
-  کاهش قیمت محصولات پتروشیمی در بازارهای جهانی و دورنمای کاهش بیشتر آن
-  بالابودن قیمت دلار در بازار آزاد
-  انتظار برای افزایش حجم و تنوع عرضه ها در بورس کالای ایران
-  انتظار برای بازگشت خریداران به بازار 
-  دورنمای افزایش حجم تولید در صنایع پایین دستی و واحدهای مصرف کننده محصولات پلیمری
-  نزدیکی به روزهای پایانی ماه و کاهش مجوز خرید برای بسیاری از فعالان بازار
-  کاهش جذابیت سفته بازی و واسطه گری و کاهش بیشتر فاصله قیمتی بین بورس و بازار برای کالاهای رایج
-  ترس و تردید از کاهش بیشتر قیمت های در بورس و بازار
-  توجه بیشتر بازار به انواع آف گرید
-  ثبات سیاسی ایجاد شده در افغانستان و انتظار افزایش حجم تقاضای این کشور برای مصنوعات پلیمری
-  فراگیرشدن سرمای هوا و بارش باران و همچنین افزایش جذابیت بسیاری از کالاهای پلیمری یا محصولات مرتبط