چرا رشد بهار، اشتغال‌زا نبود؟

اقتصاد ایرانی: مشاور اقتصادی رئیس جمهوری با حضور در یک برنامه زنده تلویزیونی دلایل اشتغال زا نبودن رشد اقتصادی در فصل بهار امسال را تشریح کرد.

به گزارش دولت، مسعود نیلی، مشاور اقتصادی رئیس جمهوری، یکشنبه شب، در برنامه زنده تلویزیونی پایش گفت: «بین نرخ رشد اقتصادی و نرخ بیکاری در بلندمدت رابطه وجود دارد، ولی در دوره رکود این رابطه لزوما وجود ندارد؛ یعنی بنگاه های اقتصادی در شرایط رکود به دلیل وجود قانون کار، نیروی کار خود را تعدیل نمی کنند؛ بنابراین بعد از ایجاد رونق اقتصادی نیز تا مدتی شاهد کاهش نرخ بیکاری نخواهیم بود.»
نیلی افزود: «در دوره رکود تولید کاهش پیدا می کند، اما تعداد نیروهای کار کاهش پیدا نمی کنند. به عنوان مثال، کارخانه ای که میزان تولید آن افت پیدا کرده، امکان تعدیل نیرو را ندارد، در نتیجه هنگامی که اقتصاد از رکود خارج می شود، به میزان لازم اشتغال زایی نمی شود. برای تعریف ارتباط نرخ بیکاری با میزان اشتغال زایی مفهوم دیگری به نام مشارکت نیز سهیم است.»
او اضافه کرد: «برای بررسی دقیق تر این موضوع، می توان گفت چه تعداد کسانی بودند که در سال 92 وارد بازار کار نمی شدند و چه تعداد کسانی در سال جاری با وجود وضعیت خوب اقتصادی و در شرایط رو به رشد وارد کار شدند. روشن است هنگامی که اقتصاد کشور با رکود مواجه است، امید به اشتغال و مشارکت افراد بسیار کم است، ولی هنگام رشد اقتصادی و خروج از رکود، همه امید به اشتغال دارند و انگیزه افراد چند برابر می شود. به همین علت که وقتی نرخ مشارکت افزایش پیدا می کند، نرخ بیکاری نیز بالا می رود.»
بر اساس تعریف مرکز آمار ایران، نرخ مشارکت اقتصادی (نرخ فعالیت)، عبارت است از نسبت جمعیت فعال (شاغل و بیکار) 10 ساله و بیشتر (یا 15 ساله و بیشتر) بـه جمعیـت در سـن کـار، 10سـاله و بیشتر (یا 15 ساله و بیشتر) ضربدر 100. 
بر اساس تعریف همین مرکز، نرخ بیکاری نیز عبارت است از نسبت جمعیت بیکار به جمعیت فعال (شاغل و بیکار)، ضربدر 100. 
مشاور اقتصادی رئیس جمهور با اشاره به اینکه قبلا حساسیت راجع به نرخ رشد اقتصادی وجود نداشت، گفت: «یکی از مسائل مهم اعتماد به دولت است. وقتی دولت اعلام می کند بعد از هشت فصل، نرخ رشد اقتصادی کشور مثبت شده، اگر اعتماد وجود داشته باشد به طور قطع این نرخ اعلامی قابل قبول می شود. اگر دولت مقبولیت و اعتباری داشته باشد که اعلام کند می توانم رشد اقتصادی را به صورت مثبت همچنان استمرار دهم آن وقت سرمایه گذاران اقدام به سرمایه گذاری می کنند، چون رشد را با افزایش تقاضا همراه می دانند. در دولت قبل بعضا آمارهایی ارائه می شد که ما آن آمارها را در اطلاعات بانک مرکزی و مرکز آمار ایران مشاهده نمی کردیم.»
این اقتصاددان ادامه داد: «وقتی بانک ها به مردم سکه می فروختند چند تن طلا از پس انداز ملی به پس انداز خانگی تبدیل شد. در حقیقت وقتی سرمایه گذاری در ارز، طلا و بورس مناسب نیست، شرایط نیز فراهم می شود که منابع مالی به سمت تولید برود؛ بنابراین انتظار ما این است که وقتی ثبات اقتصاد کلان فراهم شود، سوداگری در بازارهای تولید نیز کاهش پیدا کند و منابع مالی به سمت فعالیت های مولد حرکت کند و امکان تولید ایجاد می شود.»
او از پرداخت بودجه عمرانی دولت به میزان 10 هزار و 800 میلیارد تومان در نیمه نخست امسال خبر داد و گفت: «قرار است در نیمه دوم سال نیز 20 هزار میلیارد تومان بودجه عمرانی پرداخت شود. بودجه عمرانی دولت اکنون رشد بالایی در نیمه اول سال جاری داشته و پرداختی دولت بیش از سه برابر مدت مشابه در سال گذشته بوده است. نیمه اول امسال بودجه پرداختی عمرانی 10 هزار و 800 میلیارد تومان، ولی در مدت مشابه سال گذشته مبلغ این بودجه سه هزار و 300 میلیارد تومان بود. پرداختی بودجه عمرانی در سال گذشته نسبت به سال 91 نیز 46 درصد رشد داشته است.»
نیلی افزود: «اقتصاد کشور با فعال شدن بخش نفت، امکان واردات بیشتری پیدا کرده و واردات واسطه ای که افزایش پیدا کرده نیز می تواند به رشد اقتصادی بیشتر، کمک کند. در مجموع اقتصاد کشور تا حدودی از شرایط دشوار خارج شده، البته در حد ایده آل نیست.»
این اقتصاددان در بخش دیگری از سخنانش گفت: «برای اینکه مردم خروج از رکود را احساس کنند، زمان لازم است؛ به عنوان مثال می توان گفت در حال حاضر بخش نفت و خودرو رشد داشته، ولی زمان می برد تا این رشد به سایر بخش ها نیز ورود پیدا کند.»
نیلی افزود: «رئیس جمهور، مثبت بودن نرخ رشد اقتصادی را اعلام کرده و منظور از اعلام نرخ رشد این بود که دولت براساس کار علمی و کارشناسی، وضعیت اقتصاد را بررسی می کند. در حال حاضر پنج روز اول هر ماه، بانک مرکزی و مرکز آمار نرخ تورم ماه قبل را اعلام می کنند؛ همچنین امیدواریم که پیش از هر فصل، نرخ رشد اقتصادی فصل قبل نیز اعلام شود.»
مشاور اقتصادی رئیس جمهور در ادامه با بیان اینکه بعد از انتخابات ریاست جمهوری سال 92 آرامش در فضای اقتصادی کشور ایجاد شد و نرخ های ارز و تورم تا حدود زیادی مهار شدند، توضیح داد: «در دوره ای، بانک های کشور به مردم سکه می فروختند و در آن دوره مردم از شب تا صبح در صف ها می خوابیدند تا سکه بخرند و در همان دوره چند تن طلا از پس انداز ملی به پس انداز خانگی تبدیل شد، این در حالی است که در ماه های اخیر شاهد کاهش سوداگری در بازارهای غیرمولد و سرمایه گذاری در بخش مولد بوده ایم.»