دور نمای استقلال گردشگری از نفت

اقتصاد ایرانی:« مرکز پژوهش های مجلس در آخرین گزارش خود در حوزه گردشگری به بررسی لزوم انجام مطالعات آینده پژوهی گردشگری پرداخته و این مطالعات را الزامی برای تصمیم سازان و فعالان بخش های خصوصی و دولتی عنوان کرده است.»

به گزارش دنیای اقتصاد، این گزارش روندهای کلیدی آینده را در حوزه توریسم بررسی و ذیل آن از گردشگری بدون نفت یاد کرده است. طبق این گزارش رشد صنعت گردشگری از دهه 1950 وابسته به منابع نسبتا ارزان نفتی بوده است. اما گزارش های کارگروه صنعت بریتانیا در سال2010 در ارتباط با امنیت انرژی و آینده نفت نشان می دهد که پایان نفت ارزان، در عصر حاضر است.
با توجه به اینکه از سوخت های فسیلی برای جابه جایی بازدیدکنندگان از طریق زمین، دریا و آسمان استفاده می شود، نگرانی اصلی سازمان ها و کسب وکارهای گردشگری در آینده این است که در جایی که نفت دیگر شکل اصلی انرژی نیست، چه اتفاقی خواهد افتاد. یک نشانه از تاثیر منابع رو به کاهش نفت و قیمت فرآورده های نفتی هزینه فزاینده مسافرت بین المللی، افزایش شکل های داخلی مسافرت و تاثیر آن بر تورم بوده است زیرا هم اکنون حدود 90 درصد از سوخت حمل ونقل های جهانی از طریق نفت تامین می شود. همان طور که یک محقق در حوزه توریسم در سال 2008 خاطرنشان کرد: «گردشگری در شکل کنونی اش به موجودیت نفت وابسته است و این وابستگی تقریبا شدید است.»

حمل ونقل، مصرف کننده نیمی از نفت
براساس این گزارش نگرانی هایی در میان تحلیلگران انرژی درباره آنچه نقطه اوج نفت- نقطه اوج استخراج نفت- تلقی می شود، وجود دارد. تحلیلگران نفت در ارتباط با سرانجام نفت و نقطه اوج استخراج آن ابراز نگرانی می کنند. مدل سازی انرژی بیان می کند که نقطه اوج استخراج نفت دیرتر از سال 2040 نخواهد بود، هرچند افراد بدبین اعتقاد دارند ممکن است نقطه اوج استخراج نفت را رد کرده باشیم. همچنین پیش بینی ها تا سال 2030 نشان می دهد که بیش از نیمی از تقاضای انرژی تقاضای مرتبط با حمل ونقل خواهد بود و در حال حاضر تمرکز روی نفت است، زیرا اکثر شیوه های حمل ونقل گردشگران به نفت به عنوان یک منبع انرژی وابسته است.
حمل ونقل، سالانه نیمی از کل نفت عرضه شده را مصرف می کند اما باید توجه داشت در جهانی که نفت کمیاب است، احتمال آنکه کاربرد آن در گردشگری در اولویت قرار گیرد، کم است. از این رو مقاصد باید به دقت نیازهای آینده خود را به انرژی برای انتقال گردشگران و جابه جایی آنان در داخل مقصد بررسی کنند. واضح است که آینده بدون نفت، نیاز به تطبیق و تغییراتی در رفتار مصرف کننده و منابع انرژی جایگزین نظیر انرژی بادی، آبی و خورشیدی دارد.
این گزارش همچنین تصریح کرده است که سوخت های مایع مبتنی بر نفت به سادگی نمی توانند در کوتاه یا میان مدت، جایگزین شوند. در هر صورت روندهای موجود در رشد مسافرت هوایی و حمل و نقل جاده ای نشان می دهند که رشد تقاضای آتی در حدی است که با ذخایر انرژی و اقدامات جایگزینی سوخت مرتفع نخواهد شد. از سوی دیگر، محدودیت های جهانی عرضه و بی ثباتی قیمت، تهدید بزرگی برای بخش حمل ونقل به بار می آورد که ضربه خردکننده ای را بر کشور وارد خواهد کرد.

تاثیر تورم انرژی بر گردشگری
طبق گزارش مرکز پژوهش های مجلس، یکی از انتظارات بلندمدت مرتبط با کاهش سوخت، تورم انرژی است که در طول بحران های سیاسی اخیر مشهود بود. این تورم بیشتر تحت تاثیر پرداخت مالیات های محیطی و تغییرات آب و هوایی است. این هزینه ها به کاربر نهایی که تاثیرات ضمنی مهم زیر را برای گردشگری به همراه دارد، منتقل می شود:
- مصرف کنندگان شاهد ساختارهای قیمت گذاری جدیدی خواهند بود. این ساختارها انواعی از گردشگری را که برای حمل ونقل، تولید تجارت اقامتی، جاذبه ها و حتی در سطوح مقصد انرژی زیادی را مصرف می کنند، انتخاب نمی کنند. حتی آنجا که فناوری های نوین برای استفاده از انرژی های جدید استفاده می شود، هزینه های سرمایه گذاری به احتمال زیاد از طریق استفاده مصرف کننده تامین می شوند.
-  جایگزینی نفت به عنوان منبع اصلی حمل ونقل به این معنا است که منابع آتی حمل ونقل گردشگری باید در تدوین سیاست ها و سیستم های جابه جایی بازدیدکنندگان در نظر گرفته شود.
تحقیق انجام شده توسط سازمان جهانی جهانگردی در سال 2006 نشان داد که افزایش قیمت نفت تاثیر قابل توجهی روی گردشگری بین المللی نداشته است. هر چند، اکنون همان طور که حمل ونقل تغییر می کند، گردشگری نیز تغییر می کند و قیمت نفت به عنوان محرک کلیدی تغییر گردشگری بین المللی شناخته می شود. هرقدر که عرضه نفت کاهش می یابد و مسائلی نظیر سبز شدن اقتصاد و توجه به تغییر آب و هوا دارای اولویت بیشتری می شود، گردشگری به فعالیت گران تری تبدیل خواهد شد.
براساس این گزارش، از این رو بیشترین ریسک را مقاصدی که به بازدیدکنندگان پرمصرف سوخت وابسته هستند، تجربه خواهند کرد؛ برای مثال مقاصدی که به بازارهای دور وابسته اند و طی این مسافت ها با صرف سوخت زیاد میسر می شود. درحالی که کارآیی اقتصادی ممکن است در طول زمان بهبود یابد و اشکال جدید تکنولوژی ممکن است بر مصرف نفت تاثیر بگذارد، احتمالا در بلندمدت کاهش نفت تبدیل به یک واقعیت شود. در این زمینه پیش بینی و برنامه ریزی سناریو نقش مهمی در تلاش برای درک اینکه چگونه از اقتصاد گردشگری وابسته به نفت به سمت اقتصاد گردشگری غیروابسته به نفت حرکت کنیم، ایفا می کند. آشکارترین نقطه شروع، تفکر پیرامون انواع بازارهای بازدیدکننده خواهد بود که به دنبال توسعه خود هستند. به نظر می رسد همان طور که گذر از اقتصاد نفتی یکی از دغدغه های دولت ها است، هم اکنون عبور از گردشگری نفتی نیز باید یکی از اولویت های آنها باشد.