همکاری چین و عربستان در خصوص توسعه انرژی های تجدید پذیر

اقتصاد ایرانی: عربستان سعودی خود را آماده می کند تا 20 سال آینده حدود 30 درصد از نیازهای برق خود را از بزرگترین منبع انرژی  - که همان انرژی خورشیدی است – تامین کند. این کشور  همچنین دارای یکی از بیشترین سطح تابش خورشید در سطح جهان است، و امیداوار است تا با نصب ظرفیت فتوولتاییک^[1] به بیش از 41 گیگاوات برق تا سال 2032 دست یابد. برای این کار، عربستان روی کمک چین به عنوان کشوری پیشرو در امر انرژی خورشیدی، حساب باز کرده است.

در اوایل ماه آگوست امسال، قراردادی در پکن پیرامون توسعه انرژی های تجدید پذیر در کشور عربستان امضا شد. این قرارداد مشارکت، بین شرکت ملی هسته ای چین و مرکز تحقیقات انرژی عربستان برای انرژی های اتمی و تجدیدپذیر منعقد گردید.

در حال حاضر مصرف داخلی عربستان سعودی به صورت کامل به سوخت های فسیلی هیدروکربنی وابسته است که در واقع یک چهارم تولیدات نفت و گاز طبیعی این کشور را شامل می شود. مقامات دولت این کشور امیدوارند با جایگزینی انرژی اتمی و منابع تجدید پذیر، ذخایر بیشتری از نفت و گاز خود را به بازارهای پرسود خارجی صادر نمایند.

دولت عربستان پیش بینی می کند تا سال 2032 تقاضای برق از میزان 120 گیگاوات در سال بالاتر رود. هدف این است که تا آن تاریخ نیمی از برق مورد نیاز از طریق منابع هسته ای و تجدید پذیر جایگزین شود. ترکیب این جایگزینی شامل؛ 41 گیگاوات برق خورشیدی، 17 گیگاوات برق هسته ای و 9 گیگاوات برق بادی است.

مقامات عربستان امیدوارند با تخصصی که چین در حوزه انرژی خورشیدی و تسلط بر صنعت فتوولتاییک در سطح جهان دارد، می توانند دستاوردها و تجارب این کشور  را به عربستان سعودی انتقال دهند.

انتقال به موقع

چین بزرگترین شریک تجاری عربستان سعودی است؛ وارد کننده روزانه بیش از یک میلیون بشکه نفت خام و محصولات پتروشیمی و مشتقات آن. در سال 2013 تجارت بین دو کشور به رقم 73 میلیارد دلار رسید که در این روابط چین به عربستان پوشاک، غذا و تجهیزات الکترونیکی صادر نموده است. ریاض امیدوار است با کمک چین و ذیل یک همکاری بلند مدت بتواند به تدریج از مصرف سوخت فسیلی فاصله گرفته و انرژی های تجدید پذیر را جایگزین نماید.

در بیانیه ای که مرکز تحقیقات انرژی عربستان برای انرژی های اتمی و تجدیدپذیر منتشر کرد آمده است: «پیش بینی می شود تقاضای کلی سوخت فسیلی برای برق، صنعت، حمل و نقل و آب شیرین کن،  از 3.4 میلیون بشکه در روز در سال 2010 به 8.3 میلیون بشکه در سال 2028 افزایش یابد.

ریاض امیدوار است در دهه های پیش روی، سهم بیشتری از کاهش مصرف سوخت فسیلی خود را روانه بازارهای صادراتی نماید، البته مرکز تحقیقات انرژی عربستان اذعان نموده است هیدروکربن ها همچنان سهم اصلی را در سبد انرژی تا سال 2032 و فراتر از آن خواهند داشت. پیش بینی ها از ترکیب مصرف انرژی تا آن تاریخ، به این شرح است: 60 گیگاوات از سوخت های هیدروکربنی، 41 گیگاوات برق خورشیدی، 17.6 گیگاوات برق هسته ای، 9 گیگاوات برق بادی، 3 گیگاوات تبدیل زباله به انرژی و 1 گیگاوات بصورت برق زمین گرمایی.

مرکز تحقیقات انرژی عربستان اعلام نمود: «در این سناریو انرژی های هسته ای، زمین گرمایی و زباله به انرژی، تقاضا برای برق در طول شب های زمستان را تامین خواهند کرد؛ برق خورشیدی فتوولتاییک تقاضای روزانه برای برق را در طول سال فراهم می کنند؛ برق خورشیدی متمرکز با سامانه های ذخیره سازی، اختلاف بین برق فتوولتاییک و دیگر فناوری ها را جبران می کند و هیدروکربن ها مابقی تقاضا را تامین می کنند.

هفته گذشته شرکت فرانسوی سولار دیرکت^[2] توسعه دهنده نیروگاه خورشیدی اعلام کرد هزینه تولید انرژی خورشیدی هر مگاوات ساعت در عربستان بین 70 تا 90 دلار برای نیروگاه های بزرگتر از 10 مگاوات می باشد که کاهش 4 برابری نسبت به هزینه های سال 2009 دارد. این هزینه از در نظر گرفتن مجموع هزینه ساخت نیروگاه و نیز هزینه های جانبی در طول زمان تولید یک نیروگاه و مقایسه آن با مجموع انرژی تولیدی در طول عمر نیروگاه محاسبه می شود. هزینه 70-90  دلاری تولید انرژی خورشیدی در عربستان به راحتی نسبت به سایر انرژیهای تجدید پذیر به صرفه است و اگر با تحولات تکنولوژیک این هزینه به50  دلار در هر مگاوات ساعت برسد حتی از انرژی فسیلی و هسته ای نیز ارزانتر خواهد بود. هزینه برق خورشیدی یکی از مسائل کلیدی برای توسعه این بخش در عربستان سعودی است، یعنی جایی که نفت و گاز، ارزان تر از هر نقطه دیگر در جهان است. بر اساس تحلیل های شرکت آلمانی انرژی های تجدید پذیر HIS، انتظار می رود که عربستان تا سال 2017  حدود 1.48  گیگاوات  ظرفیت برق خورشیدی فتوولتاییک را نصب و راه اندازی نماید.

کارشناسان پیش بینی می کنند هزینه تجهیزات برق خورشیدی در مقیاس وسیع در آمریکا بین ۱۳۰ تا ۲۴۳ دلار برای تولید هر مگاوات ساعت برق در سال ۲۰۱۹ است. این قیمت به نسبت هزینه های فعلی مناسب به نظر می رسد اما اگر با هزینه همین مقدار تولید برق خورشیدی در عربستان مقایسه گردد روشن می شود که برق خورشیدی تولیدی در ایالات متحده چندان هم مناسب و ارزان نیست. بر اساس اطلاعات منتشر شده از سوی شرکت فرانسوی سولار دیرکت، هزینه سرشکن تولید هر مگاوات ساعت برق در کارخانه های خورشیدی عربستان بین ۷۰  تا ۱۰۰ دلار خواهد بود.

هزینه سرشکن انرژی برای خورشید^[3] استاندارد اندازه گیری است که برای مقایسه هزینه های بین انواع انرژی به کار می رود. «در محاسبات هزینه تولید برق باید مجموع هزینه های ساخت نیروگاه و نیز هزینه سوخت مصرفی را در نظر گرفت که متخصصان انرژی با تلفیق مجموع هزینه های طول عمر یک نیروگاه و مجموع برق تولیدی به معیاری برای هزینه هر کیلو وات ساعت برق می رسند.» اگر علاقمند هستید تا نحوه محاسبه را به صورت عملی مشاهده کنید می توانید به سایت لابراتور ملی انرژی های تجدیدپذیر ایالات متحده مراجعه کنید.

نکته جالب توجه اینجاست که همانطور که در بالا اشاره شد هزینه تولید انرژی خورشیدی در آمریکا به طور متوسط بین 130 تا 250 دلار در هر مگاوات ساعت است که این رقم بیش از دو برابر این هزینه در عربستان سعودی است. در این میان نواحی جنوبی ایران نیز از لحاظ میزان دریافت نور خورشید تا حد خوبی شبیه عربستان بوده و قابلیت تولید انرژی خورشیدی با کمترین هزینه ممکن در جهان را داشته و با توجه به پیشرفت چینی ها در تولید سلولهای خورشیدی، به راحتی می توان با آنها برای تامین تجهیزات لازم وارد مذاکره شد.