۱۰ برنامه برای بازار سرمایه

اقتصاد ایرانی: نشست خبری رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار که روز گذشته به مناسبت هفته دولت برگزار شده بود نه تنها حاوی اطلاعات عملکرد بازار سرمایه در سال جاری بود بلکه خبرهای مثبت و قابل توجهی برای اهالی بازار در برداشت؛ آغاز رشد اقتصادی وتاثیر مثبت این امر برای بازار سرمایه، ادامه رایزنی ها درخصوص پالایشگاهی ها وبرنامه دولت و مجلس برای دائمی کردن تبصره های بودجه از یکسو و همچنین راه اندازی سامانه پس از معاملات، عرضه فیزیکی نفت کوره، سلف نفت کوره و انتشار گواهی ظرفیت در بورس انرژی، گواهی سپرده کالایی در بورس انرژی، راه اندازی اوراق رهنی و انتشار شاخص های جدید در بورس و فرابورس از جمله اقدامات سازمان بورس برای توسعه زیرساخت های ایجاد شده بازار سرمایه در نیمه دوم سال خواهد بود.
به گزارش دنیای اقتصاد، در ابتدای نشست دیروز دکترعلی صالح آبادی با اشاره به اینکه ارزش بازار سهام در ابتدای سال 384 هزار میلیارد تومان بود، گفت: ارزش بازار هم اکنون با 14 درصد کاهش به 330 هزار میلیارد تومان رسیده است.
وی با اشاره به اینکه ارزش معاملات 31 هزار میلیارد تومان است، گفت: این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 30 درصد کاهش یافته است. وی ادامه داد: دفعات معاملات هم در بورس اوراق بهادار به پنج میلیون و 595 هزار دفعه رسیده که در قیاس با مدت مشابه پارسال 8 درصد افزایش داشته است. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه ارزش بازار فرابورس هم طی پنج ماه نخست امسال، از حدود 96 هزار میلیارد تومان به 93 هزار میلیارد تومان رسیده، گفت: این اعداد نشان از کاهش سه درصدی ارزش بازار دارد.
وی تصریح کرد: ارزش معاملات فرابورس در این مدت به 17 هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به دوره مشابه سال قبل که 11 هزار میلیارد تومان بوده 53 درصد رشد را نشان می دهد. وی با اشاره به اینکه دفعات معاملات در فرابورس در پنج ماه نخست امسال 2 میلیون و 300 هزار دفعه بوده، خاطر نشان کرد: سال گذشته در همین دوره زمانی یک میلیون و 400 هزار دفعه معامله در فرابورس به ثبت رسیده که امسال دفعات معاملات با 62 درصد رشد همراه بوده است. صالح آبادی درخصوص آمار معاملات قراردادهای آتی بورس کالای ایران نیز گفت: از ابتدای سال تا کنون هفت هزار و 500 هزار میلیارد تومان معامله داشته ایم که نسبت به دوره مشابه سال قبل که 9 هزار و 800 میلیارد تومان بوده معادل 24 درصد کاهش داشته است. بنا به عقیده صالح آبادی این کاهش البته خبر مثبتی به شمار می رود، زیرا نوسانات قیمت طلا کاهش یافته و دیگر نیازی به پوشش ریسک سرمایه گذاران نیست.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، در ادامه به معاملات سایر گروه های بورس کالا اعم از فلزات، پتروشیمی و کشاورزی اشاره کرد و گفت: ارزش معاملات محصولات در بورس کالا، از ابتدای سال جاری تاکنون 18 هزار و 100 میلیارد تومان بوده که تغییر چندانی نسبت به دوره مشابه سال قبل نداشته است. صالح آبادی اظهار کرد: در بورس انرژی نیز از ابتدای سال 605 میلیارد تومان معامله انجام شده، در حالی که سال گذشته در این مدت 31 میلیارد تومان معامله به ثبت رسیده و این ارقام حاکی از رشد 20 برابری ارزش معاملات در بورس انرژی است. وی در ادامه با اشاره به حوزه تامین مالی گفت: مجموع افزایش سرمایه ها و اوراق منتشر شده از ابتدای سال 11 هزار میلیارد تومان است که نسبت به دوره مشابه سال قبل که 6 هزار و 500 میلیارد تومان بود، 70 درصد رشد داشته است. صالح آبادی در بخشی از سخنان خود به آمار اطلاعیه های صادره ناشران در سایت کدال اشاره کرد و گفت: از ابتدای سال جاری تا به امروز، 7 هزار و 630 اطلاعیه در سامانه کدال منتشر شده که نسبت به دوره مشابه سال قبل رشد 5/8 درصدی را نشان می دهد؛ به طوری که در مدت مشابه سال گذشته، 7 هزار و 46 اطلاعیه منتشر شده است.
بنا به گفته صالح آبادی این رشد به منزله این است که بیشتر تامین مالی های صورت گرفته از طریق بازار سرمایه بوده است. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار درخصوص تعداد کل صندوق های سرمایه گذاری فعال در کشور نیز گفت: در حال حاضر 125 صندوق سرمایه گذاری در کشور فعال هستند که فعالیت 8 صندوق مزبور در سال جاری آغاز شده است.
وی ادامه داد: در حال حاضر تعداد 57 تقاضا برای تشکیل صندوق سرمایه گذاری داریم که 14 صندوق مربوط به بازارگردانی و مابقی ( 46 صندوق) مربوط به سایر صندوق ها است که برای پذیره نویسی و صدور مجوز تقاضا داده اند.
سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار همچنین از صدور پنج موافقت اصولی شرکت سبدگردانی خبر داد و گفت: این شرکت ها هم اکنون در مرحله تاسیس قرار دارند. وی همچنین، از تصویب دستورالعمل کنترل های داخلی شرکت های کارگزاری به عنوان مهم ترین تحول در حوزه کارگزاری ها یاد کرد و گفت: انتظار داریم با این دستورالعمل، وضعیت کنترل داخلی در صنعت کارگزاری ارتقا پیدا کند. وی با اشاره به اینکه در حوزه مجوزهای معامله گری تسهیلاتی ایجاد شده، خاطرنشان کرد: افرادی که مدرک کارشناسی مرتبط دارند، برای دریافت مجوز معامله گری تنها می توانند در آزمون مقررات شرکت کرده و مجوز را دریافت کنند و دیگر نیازی به شرکت در آزمون اصول بازار سرمایه ندارند. بنا به گفته صالح آبادی امکان معاملات آنلاین به صورت گروهی برای شرکت های کارگزاری فراهم شده است و کارگزاران می توانند به جای استفاده از سیستم معاملات نامک، از سیستم معاملات آنلاین استفاده کنند و این امکان از هفته گذشته فراهم شد. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به اقدامات صورت گرفته در فرابورس گفت: در این هفته، اولین صندوق زمین و ساختمان راه اندازی شد و از این پس امکان تشکیل صندوق های زمین و ساختمان فراهم است و به مرور برای درخواست ها مجوز صادر می شود. صالح آبادی در ادامه گفت: درحوزه بورس کالا نیز عرضه اوراق سلف سنگ آهن برای نخستین بار انجام شده که ارزش این اوراق بیش از 80 میلیارد تومان بوده و هم اکنون نیز معاملات ثانویه این اوراق در بورس کالا آغاز شده است. وی به آزاد سازی قیمت محصولات پتروشیمی طی ماه های اخیر در بورس کالا اشاره کرد و افزود: با آزاد سازی قیمت محصولات پتروشیمی حجم عرضه ها افزایش یافت، در حالی که تا پیش از این تصمیم بسیاری از شرکت ها علاقه ای به عرضه نداشتند و در بازار خارج از بورس قیمت های بالاتری وجود داشت و شرکت ها کمتر تمایلی به عرضه محصولات خود در بورس کالا داشتند. از آن طرف هم به دلیل پایین بودن قیمت، تقاضایی که گاه منشا واقعی نداشت، زیاد بود. سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: با تصمیم وزرای صنعت، معدن و تجارت، نفت و اقتصاد قیمت محصولات پتروشیمی در بورس کالا آزاد شد و شاهد تحول در این حوزه بودیم. صالح آبادی در ادامه به انتشار سند راهبردی سازمان اشاره کرد و گفت: سند راهبردی سازمان بورس که در یک ماه اخیر منتشر شده است سند مهمی بوده و مبنای حرکت بازار سرمایه است که در حال حاضر در معرض نظرخواهی قرار گرفته و قرار است هر 6 ماه یکبار اصلاح شود.

سامانه جدید «پس از معاملات» در راه است
وی در ادامه با اشاره به اینکه در حال حاضر در تالار مجازی بورس حدود 270 هزار کاربر فعالیت می کنند، افزود: این تالار در راستای فرهنگ سازی و آموزش راه اندازی شده و قرار است تعداد کاربران آن افزایش یابد و به همین منظور زیرساخت های فنی آن در حال تقویت است. در عین حال، در راستای آموزش و فرهنگ سازی چهار استاندارد فنی و حرفه ای با سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور به امضا رسیده و روی سایت این سازمان قرار داده شده است. صالح آبادی ادامه داد: تمام مراکز می توانند بر همین مبنا دوره های آموزشی بازار سرمایه را برگزار کرده و مدارک رسمی فنی و حرفه ای ارائه کنند.  وی به نهایی شدن دیپلم بورس در شورای عالی آموزش و پرورش هم اشاره کرد و افزود: منتظر ابلاغ آن هستیم و امیدواریم برای مهرماه، دانش آموزانی در حوزه کاردانش در حوزه دیپلم بورس داشته باشیم. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار همچنین درباره راه اندازی سامانه پس از معاملات (post trade) شرکت سپرده گذاری مرکزی، تسویه وجوه و اوراق بهادار تاکید کرد: این سامانه از اواخر مهر ماه افتتاح خواهد شد؛ هم اکنون سامانه پس از معاملات سپرده گذاری مرکزی مربوط به سال 73 است که پس از تغییر سیستم معاملات، تغییراتی نداشته است و این سامانه به طور کامل از ابتدای سال 94 فعالیت خواهد کرد.

تعیین فرمول ثابت برای قیمت گذاری 
صالح آبادی عوامل موثر بر بورس اوراق بهادار و فرابورس را از سه منظر بررسی کرد و گفت: مباحث اقتصادی، صنایع مختلف و ساختار بازار موضوعات کلی اثر گذار بر بازار سرمایه هستند. وی ابراز کرد: در بحث کلان اقتصادی یکی از موضوعاتی که امروز در فضای اقتصاد کشور وجود دارد، بحث رکودی است که بر اقتصاد حاکم شده است. همچنین تنگنای اعتباری که بنگاه ها با آن مواجه شده اند، موجب شده تا نقدینگی بنگاه ها کاهش یابد. البته دولت به درستی بر موضوع رکود متمرکز شده است و در همین راستا هم جلساتی تشکیل و لایحه ای به مجلس تقدیم شد تا کشور از رکود خارج شود. وی با تاکید بر اینکه رشد مثبت اقتصادی برای بازار سرمایه خبر مثبتی است، اظهار کرد: وضعیت کلی بازار، متاثر از فضای رکودی حاکم بر اقتصاد است و با برنامه ریزی های انجام شده مشکلات ایجاد شده برطرف خواهد شد. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار به صنایع حاکم بر بازار اشاره کرد و گفت: تلاش شده تا مشکلات صنایع موجود در بازار سرمایه برطرف شود. در همین راستا، آزاد سازی قیمت محصولات پتروشیمی انجام شد و بعد از اجرای این سیاست، شاهد رشد در شرکت های این صنعت بودیم. به علاوه یکی دیگر از اقداماتی که دنبال شد، بحث سوخت پتروشیمی ها بود که با رایزنی های انجام شده، قیمت سوخت این شرکت ها همانند صنعت فولاد یعنی 132 تومان تعیین شد. وی ادامه داد: هم اکنون با توجه به اینکه در بودجه 93، قیمت گاز به صورت عدد 13 سنت به تصویب رسید. طی جلساتی با دولت و مجلس، همچنین، جلساتی با رئیس مجلس شورای اسلامی، اعلام کردم که در بازار سرمایه نیازمند ثبات بخشی هستیم. این در حالی است که سرمایه گذاری در بازار سرمایه باید با یک برنامه بلندمدت باشد و به جای تعیین عدد، یک فرمول تعیین شود تا سرمایه گذاران بتوانند برنامه ریزی لازم را داشته باشند.
صالح آبادی خاطرنشان کرد: به علاوه مقرر شد تا تبصره هایی که هر ساله در بودجه تکرار می شود، به صورت قانون دائمی دربیاید. من در طرح نمایندگان دیدم که این موضوع مورد توجه قرار گرفته و امید می رود که نرخ گاز با یک فرمول مشخص تعیین شود. وی به راه اندازی کارگروه ویژه بازار سرمایه در مجلس اشاره کرد و گفت: این کمیته هم اکنون بحث گاز را برای بلند مدت پیگیری می کند.

توجه به صنایع برتر در بازار
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار به حوزه سنگ آهن اشاره کرد و افزود: در این حوزه هم پارسال بحث بهره مالکانه مطرح شد که در طرح نمایندگان مجلس این شرکت ها حقوق دولتی را طبق قانون معادن پیش بینی کرده اند و دیگر بهره مالکانه دیده نشده است.
وی پالایشگاه ها را نیز مورد توجه قرار داد و ابراز کرد: پالایشگاه های بندرعباس، تبریز و اصفهان در بورس و پالایشگاه های شیراز، لاوان و تهران در فرابورس فعال هستند و موضوع کیفی سازی برای سال 92 برای این شرکت ها حل شده است. در همین راستا، کیفی سازی برای سال 92 منتفی شد و با توجه به اینکه موضوع تا پیش از 31تیرماه نهایی شد، شرکت ها توانستند مجامع خود را به خوبی برگزار و سودهای پیش بینی شده را محقق کنند. صالح آبادی گفت: برای سال 93 نیز جلساتی با وزارت نفت و مدیران عامل پالایشگاه ها و شرکت ملی پالایش و پخش برگزار و مقرر شد شرکت ها در این زمینه اظهارنظر کنند. بنابراین به زودی این موضوع نهایی می شود و نمادهای این صنعت نیز بازگشایی خواهد شد. وی ابراز امیدواری کرد؛ همکاری ها درخصوص شرکت های پالایشگاهی برای سال 93 نیز ادامه یابد.
وی درباره قیمت اوره نیز گفت: امیدواریم قیمت مناسبی برای اوره تعیین شود که بتواند روی سود شرکت های پتروشیمی اثر مثبت بگذارد. صالح آبادی درباره شرایط شرکت های پالایشی تصریح کرد: با روشن شدن و تعیین تکلیف موضوع کیفی سازی برای سال 93 نماد پالایشگاه ها باز می شود. سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار به موضوع مهم دیگری در سخنرانی خود اشاره کرد و گفت: نرخ سود بانکی از دیگر موضوعات مهم این روزهای بازار سرمایه است که متاثر از ضرباهنگ نرخ تورم تعیین شد که البته با کاهش نرخ رشد تورم طی ماه های اخیر طبیعتا تعدیل نرخ سود بانک ها مدنظر مسوولان است که در یک مرحله نیز اجرایی شده و در مرحله دیگر نیز این موضوع دنبال می شود. مدیر عامل سازمان بورس به موضوع واگذاری سهام بانک ها پرداخت و گفت: درخصوص سهام بانک ها که بیش از نسبت قانونی است؛ برخی در جهت رد دیون به آنها رسیده و برخی متعلق به بانک هاست که بر اساس هماهنگی های صورت گرفته عرضه های آن متناسب با شرایط بازار انجام می گیرد.

اخبار جدید در حوزه بورس انرژی
رئیس سازمان بورس در ادامه اظهاراتش، تحولات جدید در حوزه بورس انرژی را از 3 منظرمورد بررسی قرار داد و گفت: با هماهنگی های انجام شده با وزارت نفت، قرار است عرضه فیزیکی و سلف نفت کوره توسط شرکت ملی نفت ایران انجام شود و امیدواریم که در ماه آینده شاهد عرضه فیزیکی و سلف این محصول در بورس انرژی باشیم. وی افزایش اعتبار معاملات برق خبر داد و گفت: اعتبار ماهانه برق به طور متوسط 50 میلیارد تومان افزایش یافته است که این موضوع موجب شد که حجم معاملات برق در بورس انرژی نسبت به گذشته افزایش پیدا کند و از این پس شاهد افزایش حجم معاملات برق در این بورس خواهیم بود. وی اضافه کرد: همچنین با وزارت نیرو مذاکراتی انجام شده است که گواهی ظرفیت در بورس انرژی به عنوان ابزار مالی جدید فعالیت کند که این گواهی می تواند به تامین مالی نیروگاه ها کمک کند. رئیس سازمان بورس با بیان اینکه این گواهی در نیمه دوم سال فعال می شود، یادآور شد: براین اساس شرکت هایی که می خواهند طرح توسعه ای داشته باشند می توانند این گواهی را در بورس انرژی خریداری کنند تا ظرفیت تولید برق افزایش یابد.
بنا به گفته صالح آبادی فعال شدن گواهی سپرده کالایی به عنوان ابزار جدید، قراضه آهن مربوط به راه آهن و همچنین معاملات آنلاین در بورس کالا در نیمه دوم سال در بورس کالا فعال خواهد شد.

 انتشار شاخص های متنوع در بازار سهام
سخنگوی سازمان بورس در ادامه اظهاراتش از ارائه شاخص های متنوع جدید خبر داد وگفت: قرار است به زودی شاخص های متنوعی مانند شاخص وزنی، شاخص بدون وزن، شاخص شناور آزاد، شاخص شرکت های کوچک، متوسط و بزرگ، شاخص 30 شرکت و... در بورس و فرابورس منتشر شود. به گفته رئیس سازمان بورس، از اواخر شهریور ماه شاهد انتشار شاخص های جدید در بازار سرمایه خواهیم بود.

انتشار اوراق بهادار رهنی 
دکتر صالح آبادی از راه اندازی اوراق بهادار رهنی خبر داد و گفت: انتشار اوراق بهادار رهنی با هماهنگی وزارت راه و شهرسازی، بانک مسکن و شورای عالی بورس در حال پیگیری است، اما احتمالا انتشار این اوراق در سال جاری میسر نخواهد بود، زیرا این اوراق باید با نرخ های جذاب در بازار عرضه شود. وی در ادامه افزود: تامین سرمایه تخصصی مسکن جزو برنامه های سازمان بورس بوده و قرار است در اولین جلسه شورای عالی بورس مطرح و مجوز لازم صادر شود تا به تامین مالی بخش مسکن کمک کند.

راه اندازی سامانه الکترونیکی دریافت ناهنجاری های بازار 
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه از راه اندازی سامانه جدید در بازار سرمایه خبر داد و گفت: سامانه جدید الکترونیکی دریافت ناهنجاری های بازار به نشانی sadna.seo.ir به بازار معرفی می شود.  صالح آبادی در ادامه به راه اندازی صندوق های بازارگردانی اشاره کرد و گفت: در حال حاضر چارچوب صندوق های بازارگردانی تصویب شده و 14 صندوق بازارگردانی به نام های اقتصاد نوین، پارسان، غدیر، بانک تجارت، بانک پارسیان، بهمن،مپنا، امید، پاسارگاد و صندوق اختصاصی بازارگردانی صنعت بانکداری تشکیل شده اند.

صندوق های بازارگردانی در راه است
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه اظهاراتش به فعال شدن صندوق های بازارگردانی در آینده نزدیک خبر داد و گفت: در حال حاضر چارچوب صندوق های بازارگردانی تصویب شده و 14 صندوق بازارگردانی به نام های اقتصاد نوین، پارسان، غدیر، بانک تجارت، بانک پارسیان، بهمن، مپنا، امید، پاسارگاد و صندوق اختصاصی بازارگردانی صنعت بانکداری تشکیل شده اند.
وی از جمله مزایای این صندوق را تخفیف 80 درصد کارمزدها از سوی ارکان بازار عنوان کرد و گفت: کارگزاران نیز مجاز هستند تا 80 درصد کارمزدها را به این صندوق تخفیف دهند؛ همچنین به این صندوق ها مجوز معامله گری اعطا خواهد شد و معامله گران می توانند بدون نیاز به مراجعه به کارگزاران، دسترسی مستقیم به سامانه معاملات داشته باشند. بنا به گفته صالح آبادی در لایحه خروج از رکود نیز نقل و انتقال و همچنین سود صندوق های بازارگردانی معاف از مالیات عنوان شده که هنوز به تصویب نرسیده است.