قطب نمای آینده بورس

اقتصاد ایرانی: بیش از 240 هدف راهبردی برای حصول به برنامه های سیاستی بازار سرمایه مبتنی بر هفت محور تدوین شد. این برنامه که با عنوان «سند راهبردی سازمان بورس و اوراق بهادار» معرفی شده است، عمدتا بر هم افزایی و هماهنگی عوامل برون زا و درون زا در بازار سرمایه متکی است. تا جایی که سازمان بورس انتظار دارد با هماهنگ سازی دستگاه های دخیل در این برنامه ها به بهترین نتایج دست یابد.

به گزارش دنیای اقتصاد، از توضیحات کلی این سند می توان دریافت که سازمان بورس به دنبال ترسیم جهت گیری آینده بازار سرمایه است. برای اهداف راهبردی استخراج شده، اقدامات اجرایی معینی تعریف شده است. مسوول اجرایی هر هدف مشخص شده، زمان آغاز و پایان طرح با تاریخ های دقیقی تعیین شده و خروجی های ملموس و قابل انتظار آن نیز معین شده اند. در عین حال واحد های همکار با هر هدف در مجموعه وزارت اقتصاد و خارج از آن نیز مشخص شده اند. از جمله محورهای مهمی که می توان در سند راهبردی منتشرشده به آن اشاره کرد؛ مشارکت در انتشار اوراق خزانه اسلامی مندرج در بودجه کل کشور توسط دولت، تامین منابع مالی شرکت ها از طریق ابزارها و نمادهای مالی طراحی شده، افزایش ارزش سرمایه گذاری غیرمستقیم خارجی در بازارهای اوراق بهادار، افزایش تامین مالی در بازار اولیه و... است.

در یک سند راهبردی تدوین شد
جهت گیری آینده بورس
اهداف راهبردی، اقدامات راهبردی، دستگاه های مسوول، خروجی های قابل انتظار، زمان اجرای برنامه ها و در نهایت دستگاه های اجرایی و واحدهای همکار برای به اجرا گذاردن برنامه های آتی بازار سرمایه در قالب «سند راهبردی سازمان بورس اوراق بهادار» روز گذشته توسط پایگاه اطلاع رسانی وزارت اقتصاد و امور دارایی (شادا) منتشر شد. این سند که برای دریافت نظر کارشناسان و فعالان بازار سرمایه منتشر شده است، دارای رئوس برنامه های تدوین شده بلند مدت و میان مدت این سازمان در جهت پویایی بیشتر آن تدوین و منتشر شده است.
این برنامه ها در راستای سیاست های هفت گانه وزارت امور اقتصادی و دارایی تنظیم شده که عبارتند از: تامین مالی پایدار دولت و کاهش اتکای بودجه دولت به درآمد نفتی،  افزایش توان ثروت آفرینی کشور،  تقویت انضباط،  سلامت و شفافیت مالی،  اداری،  ارتقای هم افزایی درون سازمانی و همکاری فراسازمانی، مشارکت فعال و موثر در سیاست گذاری و قانون گذاری،  توسعه هدفمند سرمایه های انسانی و سازمانی و ایجاد و یکپارچه سازی سامانه های اطلاعات مدیریتی و عملیاتی.
در این برنامه ها همچنین در قالب این هفت محور بیش از 243 هدف راهبردی استخراج شده است که برای هر هدف، اقدامات راهبردی معینی تعریف شده است. مسوول اجرایی هر هدف مشخص شده، زمان آغاز و پایان طرح با تاریخ های دقیقی تعیین شده و خروجی های ملموس و قابل انتظار آن نیز تعریف شده اند. در عین حال واحد های همکار با هر هدف در مجموعه وزارت اقتصاد و خارج از آن نیز مشخص شده اند.
در توضیح عمومی در خصوص برنامه های راهبردی پیشنهادی سازمان بورس اوراق بهادار آمده است:
دستیابی به اهداف کمی برای بسیاری از برنامه های سیاستی پیش بینی شده در بازار سرمایه متاثر از عوامل درون زا و برون زا است. آنچه برای سازمان بورس قابل اجرا و قابل تکلیف شدن است در حیطه اختیارات آن (عوامل درون زای بازار سرمایه) قابل تعریف است.
در توضیح عمومی این برنامه ها همچنین آمده است: احصای سایر عوامل (برون زا) موثر بر نتیجه، توسط سازمان بورس اوراق بهادار انجام خواهد شد. سپس تعیین تکلیف برای همکاری سایر نهادهای ذی ربط در دستیابی به اهداف ذکر شده مستقیما توسط مقامات عالی یا با تعریف مقررات جدی امکان پذیر خواهد بود. لذا لازم است بسیاری از بخش های دیگر دولتی و غیر دولتی نیز اقدامات موثر خود را به انجام رسانده باشند تا به همراه تکالیف انجام شده سازمان به هدف مورد نظر دست یازیده شود. در نتیجه این گونه اهداف، هدف کمی مختص به سازمان بورس و اوراق بهادار نیست. به عنوان مثال در صورت عدم تصویب انتشار سالانه 30 هزار میلیارد ریال لایحه بودجه و عدم تمایل خزانه داری کشور مبنی بر انتشار 30 هزار میلیارد ریال اوراق خزانه اسلامی سازمان بورس واوراق بهادار مقصر نخواهند بود. سازمان بورس در دستیابی به این اهداف نقش یاری رسان و کمک کننده را ایفا خواهد کرد. این امر در قالب بستر سازی زیر ساخت ها (اعم از مقررات و فناوری اطلاعات و...) و زمینه سازی حضور (انتشار) با شکل گیری نهاد قابل تصور است.
یکی از اهداف راهبردی در این سند مشارکت در انتشار اوراق خزانه اسلامی مندرج در بودجه کل کشور توسط دولت است که در این راستا اقداماتی درخصوص تعامل با دولت، بانک مرکزی و مجلس در تعیین خصوصیات اوراق بهادار دولتی لازم است.
همچنین مشارکت در انتشار اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار غیرمشارکتی توسط دولت با اقدام به پذیرش اوراق بهادار دولتی در بازارهای سازمان یافته تحت نظارت لازم است؛ مشارکت در انتشار اوراق سلف نفتی توسط دولت نیز از دیگر اهداف راهبردی این سند در نظر گرفته شده است.
در بخش دیگری از سند مزبور، ارتقای ارزش معاملات املاک و مستغلات بازار دستگاه های دولتی از طریق اقدام به کمک به بورس کالای ایران برای آماده سازی سخت افزارها و نرم افزارهای معاملاتی برای املاک و همچنین بررسی امیدنامه ها، گزارش ها و اسناد اطلاعات ارائه شده به منظور صدور مجوز عرضه املاک و مستغلات در بورس صورت خواهد گرفت.
در بخش دیگری از این سند تامین منابع مالی کوتاه مدت شرکت ها از طریق ابزارها و نمادهای مالی طراحی شده توسط سازمان بورس به عنوان هدف راهبردی در نظر گرفته شده که در این راستا، طراحی ابزارهای تامین مالی کوتاه مدت نظیر اوراق مرابحه، مضاربه و جعاله، طراحی صندوق های تامین مالی کوتاه مدت، طراحی صندوق های خرید دین، تعریف مشوق های ممکن برای انتشار ابزارهای تامین مالی کوتاه مدت و تشکیل نهادهای مالی تامین مالی کوتاه مدت و تعریف مقررات در رویه های لازم برای پذیرش اوراق بهادار کوتاه مدت و واحدهای صندوق های تامین مالی کوتاه مدت ازاقدامات لازم درتحقق این هدف ذکر شده است. 
افزون بر این افزایش ارزش سرمایه گذاری غیرمستقیم خارجی در بازارهای اوراق بهادار متشکل از دیگر اهداف این سند است که در این راستا لازم به اقدام درخصوص تکمیل پرونده استفاده از زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر (XBRL) است.
دیگر هدف راهبردی این سند مشارکت در انتشار اوراق غیرمشارکتی شرکتی است؛ طراحی انواع اوراق بهادار غیرمشارکتی و پیشنهاد آن به شورای عالی بورس برای تصمیم، مذاکره با بانک مرکزی و دولت به منظور هماهنگی در تعیین نرخ سود اوراق بهادار غیرمشارکتی متناسب با ریسک، حذف ضامن جبران خسارت در انتشار اوراق بهادار غیرمشارکتی به منظور افزایش ظرفیت انتشار اوراق، پیشنهاد اصلاحات لازم در قانون بازار اوراق بهادار در زمینه مقررات افشای اطلاعات ناشرین اوراق بهادار ثبت شده نزد سازمان بورس، تسهیل و کاهش تشریفات غیرضروری درخصوص عرضه عمومی اوراق بهادار، تاسیس موسسات رتبه بندی و الزام ناشران به رتبه بندی اوراق غیرمشارکتی، طراحی اوراق بهادار غیرمشارکتی قابل تبدیل به سهام و طراحی اوراق بهادار غیرمشارکتی با نرخ سود شناور از اقدامات لازم درخصوص این هدف عنوان شده است.
افزون بر این تامین مالی از طریق افزایش سرمایه شرکت های ثبت شده و توسعه مشارکت در انتشار اوراق مشارکت شرکت های ثبت شده از دیگر اهداف این سند است.
افزایش تامین مالی در بازار اولیه نیز یکی از مهم ترین اهداف این سند است که از اقدامات راهبردی لازم در این راستا می توان به تشویق شرکت های مادر به سرمایه گذاری در شرکت های جدید التاسیس، پیشنهاد اصلاحات لازم در قانون تجارت برای تسهیل انتشار سهام به ارزش بازار و حذف ضامن اصل و سود اوراق بهادار به منظور افزایش ظرفیت انتشار اوراق اشاره کرد.
مشارکت در تاسیس صندوق های سرمایه گذاری در دارایی های ارزی هدف راهبردی تعیین شده است. این هدف با جلب موافقت بانک مرکزی برای تشکیل صندوق های سرمایه گذاری در دارایی های ارزی و تنظیم متناسب مقررات معاملات ارز صورت خواهد گرفت.
تحقق هدف راهبردی توسعه صندوق های سرمایه گذاری در زمین و ساختمان در تعامل با وزارت راه و شهرسازی، شهرداری ها و سازمان های تابعه و همچنین شرکت های ساختمانی برای جلب مشارکت آنها در تاسیس صندوق های زمین و ساختمان باید صورت گیرد. همچنین هدف راهبردی توسعه صندوق های سرمایه گذاری در ساخت پروژه تولیدی باید با تنظیم مقررات صندوق های پروژه صورت گیرد. از سوی دیگر تحقق افزایش ارزی اوراق بهادار تحت مدیریت صندوق ها و سبدگردان ها به عنوان دیگر هدف راهبردی مورد تاکید قرار گرفته است.
در سند راهبردی سازمان بورس و اوراق بهادار بر لزوم افزایش تعداد سرمایه گذاران در اوراق بهادار نسبت به کل جمعیت تاکید شده است. هدف راهبردی که باید از طریق افزایش تعداد کدهای سهامداری از طریق برنامه های آموزشی، استقرار تابلوهای صندوق های قابل معامله و تسهیل در معامله آن، افزایش تعداد صندوق های سرمایه گذاری مشترک در جهت جذب سرمایه افراد ریسک گریز صورت گیرد. همچنین گسترش فیزیکی بازار سرمایه به اقصی نقاط ایران، پیوستن به بازارهای منطقه ای و جهانی و امکان انجام معاملات سهام عدالت در بازار سرمایه از دیگر اقدامات راهبردی این هدف در نظر گرفته شده است.
افزایش ثابت ارزش بازار اوراق بهادار متشکل از تولید ناخالص داخلی نیز از طریق افزایش تعداد شرکت های پذیرفته شده در بورس و فرابورس صورت خواهد گرفت.
هدف راهبردی افزایش سهام شناور آزاد شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران متناسب با مقررات مربوطه، رشد ارزش معاملات نقد در بورس کالای ایران به میزان سالانه 5 درصد بیش از تورم و پذیرفتن قطعی سازمان بورس به عنوان عضو دائم نهاد بین المللی کمیسیون های اوراق بهادار از دیگر اهداف راهبردی هستند. هدف راهبردی صدور گواهی امضای الکترونیکی برای کاربران نرم افزارهای معاملات برخط با اقدام راهبردی تعامل با مرکز ریشه گواهی امضای الکترونیکی به منظور دریافت مجوز افتتاح مرکز میانی صدور گواهی الکترونیکی بازار سرمایه صورت می گیرد.