افزایش قیمت تمام شده کالای صادراتی

بر اساس تازه ترین آمار بانک مرکزی از شاخص قیمت کالای صادراتی، قیمت تمام شده کالای صادر شده از ایران طی شهریور ماه امسال نسبت به ماه قبل، نزدیک به 10 درصد افزایش پیدا کرده است.
بانک مرکزی، آخرین بار در بهمن ماه سال گذشته، آمار مربوط به شاخص بهای کالای صادراتی را منتشر کرد. از آن زمان تاکنون، این شاخص به روز رسانی و منتشر نشده است. حال در ماه های پایانی سال 91، بانک مرکزی آمارهای این شاخص را در 6 ماه اول سال اعلام کرده است.
شاخص بهای کالای صادراتی چیست
شاخص بهای کالاهای صادراتی در ایران یکی از انواع شاخص های قیمت است که تغییرات سطح عمومی قیمت کالاهای غیرنفتی صادراتی را نشان می دهد. برای تهیه این شاخص، «قیمت ارزی» کالاهای صادر شده به «قیمت ریالی» تبدیل می شود. روی هم رفته تغییرات این شاخص، نمایانگر تغییرات قیمت کالاهای صادر شده در بازارهای جهانی و نوسانات نرخ ارز است. به عبارت دیگر وقتی شاخص بهای کالاهای صادراتی روند صعودی پیدا می کند، نشانه های جدیدی از افزایش «قیمت تمام شده کالای صادراتی» را نمایان می سازد، چرا که با افزایش این شاخص، قیمت تمام شده کالای صادراتی بالاتر می رود. برخی کارشناسان معتقدند با افزایش قیمت کالای صادراتی، در بازار رقابتی جهانی، شانس یافتن بازارهای جدید و صادرات بیشتر کالاهای ایرانی نیز کاهش پیدا می کند.

شهریور ماه و اوج گیری بهای کالاهای صادراتی
بنا به گزارش بانک مرکزی، در فاصله بهمن ماه سال گذشته تا شهریور ماه امسال، بالاترین میزان افزایش شاخص قیمت برای کالاهای صادراتی در شهریور ماه رخ داده است. در شهریور ماه سال جاری، ترقی شاخص قیمت تعدادی از اقلام، نظیر پروپان مایع شده، بوتان مایع شده، انواع لوله گالوانیزه، فرش پشمی دستباف، پلی اتیلن، سیمان، تراکتور، پلی وینیل کلرور و کابل منجر به افزایش شاخص بهای کالاهای صادراتی در ایران نسبت به ماه قبل شده است.
گزارش بانک مرکزی همچنین نشان می دهد در شهریور ماه امسال نسبت به شهریور ماه سال گذشته حدود 23 درصد افزایش یافته است. در یک نگاه کلی نیز، شاخص قیمت کالای صادراتی در شش ماه اول امسال نسبت به شش ماه اول پارسال، بیش از 14 درصد افزایش داشته است.
اردیبهشت، خرداد و تیر؛ کمترین میزان
طی 8 ماهه بهمن 90 تا شهریور 91، پایین ترین حد قیمت کالاهای صادراتی مربوط به سه ماهه اردیبهشت تا تیر امسال است. در این سه ماه شاخص بهای کالای صادراتی ایران، نسبت به ماه های قبل و بعد از آن رشد کمتری داشته و به عبارت دیگر، روند افزایشی این شاخص، کندتر شده است. در اردیبهشت ماه امسال نسبت به فروردین ماه شاخص بهای کالای صادراتی ایران نزدیک به 2 درصد کاهش پیدا کرده است، اما در خرداد ماه بار دیگر این شاخص نسبت به ماه گذشته خود مقدار ناچیزی بالاتر رفته است. به نحوی که شاخص بهای کالاهای صادراتی در ایران در خرداد ماه نسبت به اردیبهشت ماه کمتر از 1 درصد افزایش پیدا کرده است. در تیرماه این روند کاهشی برای قیمت کالای صادراتی بار دیگر و این بار با وزن بیش تری تکرار شده است. در تیرماه امسال نسبت به ماه قبل، شاخص بهای کالای صادراتی ایران نزدیک به 4 درصد افت کرده است، اما این روند نزولی، در ماه های بعد تکرار نشده است.
دسته بندی کالاهای صادراتی
بانک مرکزی شاخص قیمت کالاهای صادراتی را بر اساس دو گروه عمده اصلی و اختصاصی دسته بندی می کند. بیشتر کالاهای گروه اول با تکیه بر مواد طبیعی یا خوراکی ایجاد شده؛ از جمله کالاهای این گروه محصولات نباتی و حیوانی، محصولات معدنی، محصولات صنایع غذایی، محصولات نساجی و... است. در گروه دوم نیز محصولات پتروشیمی قرار می گیرد.
بهای کالای صادراتی نباتی
بر اساس گزارش بانک مرکزی، در شهریور ماه امسال، شاخص بهای گروه محصولات نباتی در مقایسه با ماه قبل 2.1 درصد کاهش داشته است. بانک مرکزی دلیل این پایین آمدن قیمت کالاهای صادراتی در بخش محصولات نباتی را کاهش 6.2 درصدی قیمت زعفران، هشت دهم درصدی قیمت پسته و 7.9 درصدی قیمت خرما عنوان کرده است. البته شاخص بهای کالای صادراتی در این گروه نسبت به شهریور ماه پارسال 11.1 درصد افزایش یافته است.
بهای کالای صادراتی معدنی
در شهریور ماه امسال، شاخص بهای کالاهای صادراتی معدنی نیز روند صعودی نسبت به مرداد ماه 91 داشته است، این افزایش شاخص 31.1 درصد بوده است. افزایش شاخص بهای پروپان مایع شده به میزان 49.6 درصد، بوتان مایع شده 42.4 درصد و سیمان 1.5 درصد در رشد شاخص بهای کالاهای صادراتی ایران طی شهریور ماه امسال موثر بوده است. شاخص بهای گروه محصولات معدنی بیش از 95 واحد بالاتر از عدد شاخص مرداد ماه 91 بوده است.
بهای کالای شیمیایی صادراتی
به گفته بانک مرکزی پایین آمدن شاخص بهای پارازیلین (یک ایزومر شیمیایی که ماده اولیه تولید الیاف مصنوعی، ترفتالیک اسید، صنایع دارویی، حشره کش ها و حلال ها است) به میزان 7.3 درصد و صابون به میزان 14.4 درصد سبب شد تا شاخص بهای گروه محصولات صنایع شیمیایی و صنایع وابسته نسبت به مرداد ماه امسال معادل 8دهم درصد کاهش نشان دهد. این شاخص در مقایسه با ماه مشابه سال گذشته نزدیک به 10 درصد رشد کرده است.
بهای کالای صادراتی فلزات
در این بخش هم در ششمین ماه امسال، شاخص بهای کالای صادراتی کاهشی بوده است. بانک مرکزی در گزارش خود به دلایل این موضوع اشاره کرده و معتقد است که کاهش قیمت انواع مواد اولیه این گروه موجب نزولی شدن روند بهای کالای صادراتی در این بخش شد. بنا به گزارش بانک مرکزی کاهش شاخص بهای آهن کلاف گرم معادل 7.6 درصد، شمش آلومینیوم 2.2 درصد و تیرآهن 3.7 درصد موجب شد تا کاهشی به میزان 2.3 درصد در بهای کالای صادراتی فلزات در شهریور ماه ایجاد شود. این در حالی است که شاخص بهای گروه فلزات معمولی و مصنوعات آنها نسبت به مرداد ماه سال 90 معادل 1.6 درصد کاهش نشان می دهد.