اقتصاد ایرانی: موضوع بحران جمعیت یکی از مهمترین موارد پیش روی آینده کشور است که از همین حالا باید به فکر آن بود، موضوعی که نیاز به زیرساخت هایی برای اجرا دارد و همانطور که آیت الله خامنه ای فرمودند «باید موضوع افزایش جمعیت برای حل معضل بحران جمعیت به شکل عمیق و علمی حل بشود؛ گره های ذهنی ای که وجود دارد باز بشود و حقیقت قضیه روشن بشود».
به گزارش تسنیم، بر همین اساس طرحی 4 ماده ای توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی به مجلس شورای اسلامی ارائه شد که در آن موضوعات افزایش جمعیت کشورمان، چه موضوعات سلبی و چه ایجابی مطرح شده بود، طرحی که در ادامه بررسی کمیسیون های مجلس توسط کمیسیون بهداشت برخی از مواد آن از جمله سیاست های تشویقی و ماده 4 آن یعنی لغو قانون تنظیم خانواده حذف شد.
اینکه این حذفیات و دگرگون کردن طرح پیشنهادی طرح افزایش فرزندآوری و پیشگیری از کاهش رشد جمعیت کشور با چه منظوری صورت گرفت را کنار می گذاریم و در این گزارش کوتاه درنظر داریم به بررسی کوتاه و اجمالی سیاست های تشویقی این طرح بپردازیم؛ سیاست هایی که حلقه مفقوده اجرای طرح افزایش جمعیت هستند و اگر لحاظ نشوند نمی توان به سرانجام رسیدن این طرح و مقبولیت مردمی آن امیدوار بود؛ چرا که بسیاری از کشورهای دنیا برای به اجرارساندن آن توسط مردم خود، این سیاست ها را اعمال کردند.
1- فرهنگ سازی برای دست یابی به جمعیت مطلوب و اصلاح بینش و نگرش مسئولان و مردم نسبت به پیامدهای منفی کاهش باروری بویژه زیر حد جانشینی؛
2- تدوین سیاست ها، برنامه ها و قوانین و مقررات حمایتی و تشویقی برای دست یابی به نرخ باروری مناسب، جمعیت مطلوب و لغو سیاست ها، برنامه ها و قوانین و مقررات مشوق کاهش باروری؛
3- تدوین الگوی سبک زندگی و ترویج آن به ویژه فعالیت های اجتماعی، آموزشی و اشتغال زنان متناسب با معیارهای اسلامی و هماهنگ با مصالح خانواده به منظور ایفای هر چه کامل تر نقش مادری و همسری؛
4-ایجاد و استقرار نظام مدیریت فرابخشی و جامع جمعیت کشور؛
5-آمایش مستمر جمعیتی کشور و تدوین سیاست های مهاجرتی به منظور جهت دهی به جابجایی های جمعیتی در سطوح ملی، منطقه ای و بین المللی؛
6-اهتمام به ارتقاء کیفی جمعیت کشور از طریق متناسب ساختن نرخ باروری خانواده ها با شرایط و اقتضائات سلامت، معیشت و فرهنگ آنها.
3-1- تهیه طرح جامع تولید و اجرای انواع برنامه های آموزشی، پژوهشی، اطلاع رسانی، نمایشی، تبلیغی و غیره در رسانه های جمعی بویژه صدا و سیما و شبکه های استانی آن با هدف گفتمان سازی و ترویج فواید فرزند آوری و تبیین آثار منفی کاهش نرخ باروری با رعایت شرایط و مقتضیات راهبردی.
2- تبیین نظریه جمعیتی اسلام و ترویج آن توسط روحانیت برای اصلاح نگرش مسئولان و مردم نسبت به فواید باروری و افزایش نرخ آن.
3-3- تدوین و اجرای برنامه های ترویجی، آموزشی، پژوهشی و خدمات پزشکی توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در جهت اصلاح نگرش عمومی.
3-4- برنامه ریزی و فرهنگ سازی در تسهیل ازدواج، کاهش سن ازدواج و استحکام خانواده.
5- حمایت از گسترش شبکه های اجتماعی و سازمان های مردم نهاد حامی کاهش سن ازدواج جوانان و استحکام خانواده.
7-اصلاح نگرش ها و برنامه های درسی در سطوح آموزش و پرورش و آموزش عالی نسبت به جمعیت مطلوب و فرزندآوری و استفاده از ظرفیت های آنها در این زمینه
8-بازنگری کلیه سیاست ها، برنامه های توسعه و قوانین و مقررات کشور با تأکید بر اصلاح قوانین و مقررات تنظیم خانواده.
9- تدوین و تصویب برنامه های هوشمند برای ارتقاء باروری.
10- تدوین و اجرای الگوها و برنامههای حضور اجتماعی مطلوب و تنوع بخشی به مشاغل زنان متناسب با مسئولیت های خانوادگی (همسری و مادری).
11- ایجاد بانک های اطلاعاتی جامع جمعیتی ملی، منطقه ای و بین المللی و رصد مستمر تحولات جمعیتی در جهت اهداف و سیاست های جمعیتی کشور.
12- سیاست گذاری توزیع و بازتوزیع جمعیت واعمال آن در طرح ها و برنامه های توسعه ملی و منطقه ای.
13- بازنگری و وضع قوانین و مقررات حمایتی و تشویقی فرزندآوری به صورت پلکانی با رعایت سه معیار سن ازدواج، فاصله موالید و تعداد فرزندان ازطریق پیش بینی الزاماتی همچون:(2،3و6)
13-1- پوشش بیمه اجباری درمان رایگان مادر و کودک از ابتدای بارداری تا پایان دو سالگی کودک برای کسانی که فاقد پوشش بیمه درمانی می باشند.
-2- اختصاص سبد تغذیه رایگان ماهانه به صورت بن کالا شامل؛ پروتئین، لبنیات، برنج و حبوبات به میزان یک تا دو میلیون ریال به مادران باردار و دارای فرزند زیر 2 سال حداقل برای 3 دهک درآمدی پایین و نیازمندان بر اساس ارزش ریالی سال 1390 به عنوان سال پایه
تبصره: اقلام سبد تغذیه رایگان توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعیین می شود.
13-3- اختصاص بسته بهداشتی ـ درمانی رایگان شامل؛ مکمل های غذایی، دارو، آزمایش های دوره ای و موردی و معاینه های ماهیانه به مادران باردار و دارای فرزند زیر 2 سال برای حداقل 3 دهک درآمدی پایین و نیازمندان.
تبصره: اقلام بسته بهداشتی درمانی رایگان توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعیین می گردد.
13-4- پوشش کامل بیمه ای برای درمان ناباروری های اولیه و ثانویه.
تبصره: مرخصی استعلاجی و بدون حقوق قابل بازخرید نمی باشد و حداکثر تا 6 سالگی کودک قابل استفاده است.
13-6- اختصاص مرخصی استحقاقی 2 هفته ای تولد فرزند به پدر.
تبصره: این مرخصی قابل بازخرید نمی باشد.
-7- اجرای کامل طرح آتیه فرزندان با مبنا قرار گرفتن ارزش ریالی سال 1389 به عنوان سال پایه.
13-8- پرداخت هدیه تولد فرزند به مادر به صورت سکه بهار آزادی طبق جدول زیر:
سن پدر یا مادر |
فرزند اول |
فرزند دوم |
فرزند سوم |
فرزند چهارم |
زیر 25 سال |
نیم سکه |
یک سکه |
یک و نیم سکه |
- |
29-25 سال |
- |
نیم سکه |
یک سکه |
یک و نیم سکه |
39-30 سال |
- |
- |
نیم سکه |
یک سکه |
13-9- افزایش سنوات تحصیلی دانشجویان مادر به ازای هر فرزند تا 4 نیم سال و کاهش سقف واحدهای درسی در هر نیم سال تا سقف 8 واحد.
تبصره: مرخصی استعلاجی و بدون حقوق قابل بازخرید و تا 6 سالگی کودک قابل استفاده است.
13-10- متناسب سازی نظام آموزشی کشور با ملاحظات جنسیتی و سیاست های جمعیتی در ساختار، محتوا و طول مدت تحصیل.
13-11- مراکز آموزش عالی موظفند در توزیع و تخصیص وام دانشجویی، وام ودیعه مسکن و همچنین تخصیص خوابگاه های دانشجویی، دانشجویان متأهل دارای فرزند را در اولویت قرار دهند.
13-12- دانشجویان مادر دارای فرزند زیر 3 سال می توانند تا 50 درصد واحدهای درسی نظری دوره تحصیلی خود را به صورت نیمه حضوری یا مجازی بگذرانند.
تبصره: دستورالعمل اجرایی مربوط توسط وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تهیه و ابلاغ خواهد شد
13-13- فراهم آوردن امکان حضور منعطف و کاهش ساعات کار موظف، ایجاد امتیازات خاص و تسهیلات لازم در طرح دورکاری و نیمه حضوری و سایر شیوه های مناسب اشتغال برای زنان باردار و مادران دارای فرزند زیر 5 سال.
13-14- حق عائله مندی در کلیه قوانین و مقررات استخدامی به دو برابر افزایش می یابد.
-15- پرداخت پاداش اولاد به صورت ماهانه و به صورت پلکانی در کلیه قوانین و مقررات استخدامی کشور و به شرح جدول ذیل اعمال می شود:
فرزند |
90 |
حق اولاد |
اول |
700× 210× 1 |
147000 |
دوم |
700× 210× 2 |
294000 |
سوم |
700× 210× 3 |
441000 |
چهارم |
700× 210× 4 |
588000 |
پنجم |
700× 210× 5 |
735000 |
13-16- اعطای مشوق های مالیاتی به خانواده متناسب با تغییرات در بُعد خانوار ازطریق تغییر در واحد مالیاتی از فرد به خانواده.
13-17- حمایت از طراحی، ساخت و واگذاری مسکن های چند نسلی به خانواده های گسترده.
13-18- احتساب خانه داری به عنوان شغل و کمک به بیمه بازنشستگی زنان متأهل خانه دار با پرداخت بخشی از حق بیمه توسط دولت متناسب با درآمد خانواده.
13-19- مادران شاغل دارای 3 فرزند و بیشتر می توانند با داشتن هر میزان سابقه کار، علاوه بر میزان سنوات خود به ازای هر فرزند با یک سال افزایش سنوات بازنشسته شوند.
13-20- مادران شاغل می توانند با هر میزان سابقه کار با همان میزان سنوات بازنشسته شوند.
-21- پرداخت وام قرض الحسنه «فرزند» به مبلغ یکصد میلیون ریال به خانواده ها برای فرزندان سوم تا پنجم با بازپرداخت 10 ساله و بدون الزام به سپرده گذاری توسط بانک های عامل برمبنای نرخ پایه سال 1391.
تبصره: این تسهیلات به خانواده هایی که سن مادر حداکثر 39 سال باشد، اختصاص می یابد.
14-2- افزایش اعتبارات، امکانات، ساعات درسی و فعالیت های ورزشی دختران و پسران در مدارس و دانشگاه ها.
14-3- ایجاد رشته های تحصیلی متناسب با جایگاه و نقش خانواده و زن براساس فرهنگ اسلامی، همچون مدیریت خانه و خانواده در مقاطع مختلف توسط وزارتین آموزش و پرورش و علوم، تحقیقات و فناوری.
14-4- اجرای مستمر طرح غربالگری سلامت دختران و پسران در مدارس و دانشگاه ها.
15- ترویج زایمان طبیعی و بدون درد و مقابله هدفمند با سزارین های غیرضروری و سودجویانه.
16. خانواده های دارای 4 فرزند و بیشتر براساس نتایج آمایش جمعیتی و در دهک های پایین درآمدی جامعه می توانند حسب مورد از یکی از دو امتیاز زیر بهره مند شوند:
16-1- دریافت وام خرید مسکن به میزان دو برابر سقف وام های اعطایی بانک مسکن، با باز پرداخت 30 ساله و حداقل سود بانکی بخش مسکن.
16-2- دریافت یک قطعه زمین مسکونی به مساحت 200 - 150 مترمربع در شهرستان محل سکونت به شرط ساخت و حداقل 15 سال سکونت در آن باستثناء کلان شهرهای کشور.
ماده 3- به منظور راهبری، برنامه ریزی و نظارت و ارزیابی کلان جمعیتی، نهاد تخصصی مدیریت جامع جمعیت کشور ظرف مدت سه ماه توسط معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور تشکیل و با همکاری دستگاه های ذی ربط، نسبت به تهیه برنامه عمل با تقسیم کار ملی و دستورالعمل های لازم اقدام و گزارش عملکرد را هر شش ماه به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه می نماید.
ماده 4- درصورت لزوم، قوانین و مقررات متناظر با هر یک از اقدامات ملی، حسب مورد از سوی مجلس شورای اسلامی و هیأت وزیران به تصویب می رسد.