رئیس شورای رقابت: مشتریان چند روز دیگر صبر کنند

اقتصاد ایرانی: فرمول تعیین قیمت خودرو، بعد از ماه ها انتظار در حالی از سوی رئیس شورای رقابت اعلام شد که پنج شرط نیز در کنار آن گنجانده شده است. شورای رقابت راه افزایش قیمت خودرو  را گذر از این پنج شرط عنوان کرده است اما کارشناسان با نقد شروط شورای رقابت، آنها را «کلی» و «غیرقابل اجرا» می دانند.  رئیس شورای رقابت اما در رابطه با «فرمول» و «شروط» اعلام شده نظر دیگری دارد.

به گزارش دنیای اقتصاد، رضا شیوا تعیین پنج شرطی را که به همراه فرمول شورای رقابت اعلام شده است، بر اساس شکایاتی می داند که از سوی مردم از عملکرد خودروسازان به دست شورا رسیده است.

وی دراین رابطه می گوید خودروسازان راهی جز قبول فرمول و شروط تعیین شده ندارند زیرا هم به نفع خودشان است و هم به نفع مصرف کنندگان.

با اعلام فرمول جدید و قیمت هایی که بر اساس آن اعلام شده است، این سوال مطرح می شود که آیا شورای رقابت به جای فعالیت اصلی خود که همان انحصار زدایی از بازار خودرو و ایجاد رقابت میان تولید کنندگان است وارد جریان قیمت گذاری تک تک محصولات خودروسازان نشده است؟

هدف از تاسیس شورای رقابت، ایجاد رقابت در بازار بوده و با ورود به جریان قیمت گذاری، درحال تلاش برای رقابتی کردن بازارها است. اما باید بدانیم که رقابتی کردن بازاری مانند خودرو، در کوتاه مدت امکان پذیر نیست. برای بازاری مانند خودرو و رقابتی کردن آن سرمایه گذاری داخلی و خارجی موردنیاز است، از طرفی کاهش تعرفه ها هم ضروری است و تمام اینها اقداماتی زمان بر هستند.

اما با توجه به اینکه تعریف اصلی فعالیت های شورا تعیین دستورالعمل قیمت گذاری برای کالاهای انحصاری است و نه تعیین قیمت، در رابطه با خودرو بیشتر شاهد فعالیتی مانند قیمت گذاری از سوی شورا هستیم.

 تنظیم دستورالعمل قیمت گذاری برای بنگاه های انحصاری یکی از وظایف شورای رقابت است، مانند دستورالعملی که برای تعیین قیمت خودرو تنظیم و در شورا نهایی شده است. تهیه فرمول به این معناست که اگر متغیرهای مورد نظر در فرمول جایگذاری شود در نهایت به قیمت می رسیم، پس نام این جایگذاری متغیرها در فرمول، قیمت گذاری نیست.

شورای رقابت برای افزایش قیمت محصولات خودروسازان بر اساس فرمول جدید، 5 شرط تعیین کرده که برخی کارشناسان این شروط را «مبهم» خوانده اند؛ در این باره چه پاسخی دارید؟

این شروط برای شفاف سازی فعالیت خودروسازان مطرح شده است. برای مثال یکی از شروط شورای رقابت اصلاح مدل فروش است. شکایات زیادی در این زمینه واصل شده؛ زیرا بر اساس مدل فعلی فروش، خودروی کمی به دست مشتریان واقعی می رسد و بیشتر، دلال ها و واسطه گران هستند که به خودرو خارج شده از کارخانه، دسترسی دارند. حالا خودروسازان باید طرحی بیاورند که وقتی سایت خرید باز می شود، مردم عادی بتوانند ثبت نام کنند و سایت بعد از نیم ساعت بسته نشود.

سازوکار شورا برای اجرایی کردن این شرایط چیست؟

چگونگی اجرای این طرح نباید از سوی شورای رقابت اعلام شود. خودروسازان باید این طرح را بیاورند؛ زیرا این وظیفه شورا نیست که طرح فروش را هم برای خودروسازان طراحی کند، به هر حال خودروسازان بیش از 40 سال است که کار فروش را انجام می دهند و تهیه چنین طرحی از سوی آنها، کار سختی نیست.

اگر چنین اطمینانی به خودروسازان وجود دارد، چرا قیمت گذاری و تنظیم بازار بر اساس عرضه و تقاضا به خودروسازان سپرده نمی شود؟

بازار خودرو در حال حاضر انحصاری است و قیمت ها در چنین بازاری نمی تواند بر اساس عرضه و تقاضا تعیین شود؛ زیرا در بازار انحصاری، این تولیدکننده است که قیمت ها را تعیین می کند نه بازار. بنابراین در چنین شرایطی تشکیلاتی فراقوه ای نیاز است که با کار کارشناسی، قیمت عادلانه ای که نفع هر دو سوی مصرف کننده و تولیدکننده را در نظر داشته باشد، اعلام کند.

یکی دیگر از شروطی که از سوی شورا مطرح شده بود «میزان تولید خودرو در سطح قابل قبول شورای رقابت» بوده، این شرط قرار است چگونه اجرایی شود؟

میزان تولید خودرو با میزان عرضه آن رابطه مستقیمی دارد. در حال حاضر بازار خودرو چرا به حاشیه رفته است؟ زیرا نوع فروش و عرضه به گونه ای نبوده که خودرو به دست مصرف کننده برسد، پس شورای رقابت مشخص می کند که خودروسازان چقدر تولید کنند تا عرضه به اندازه کافی وجود داشته باشد.

اما خودروسازان براساس برنامه تولید سالانه ای که دارند و با توجه به سفارش هایی که از بازار می گیرند خودرو تولید می کنند.

تولید خودروسازان در ایران هرچقدر باشد باز هم کم است، با همین حجم تولید از طرف خودروسازان باز هم دیده می شود که مشتریان در صف های طولانی منتظر تحویل خودرو هستند.

بنابراین شورای رقابت به این نتیجه رسید که با توجه به حداکثر ظرفیت تولیدی که وجود دارد، با خودروسازان توافق کند که هرماه با توجه به ظرفیتی که دارند خودرو تولید و عرضه کنند، نه کمتر از آن. بیشتر کسانی که در بازار خودرو فعالیتی دارند می گویند این بازار حاشیه ای که الان وجود دارد دست خودروسازان است؛ امیدواریم که اینطور نباشد، اما باید ببینیم این شرایط چگونه ایجاد شده است و چگونه باید از بین برود، قطعا یکی از راه های از بین بردن آن تولید ممتد بر اساس جدول زمانی است که به خودروسازان ارائه می شود. در این صورت عرضه خودرو هم افزایش پیدا می کند.

شرط «انعقاد قراردادهای منصفانه طبق نظر شورای رقابت» چگونه اجرایی خواهد شد و شامل چه اقداماتی می شود؟

در مورد شرط قراردادها هم باید بگویم در تلاش هستیم قراردادهای فروش را به گونه ای تنظیم کنیم که به سود مشتری باشد. در این زمینه هم شکایات زیادی دریافت شده و به دنبال آن هستیم که بندهای قرارداد را که جنبه یک طرفه دارد، حذف کنیم. در شورای رقابت حقوقدان وجود دارد، خودروسازان هم می توانند نمایندگان خود را به شورا بفرستند تا قراردادها از ابتدا خوانده شود و مواردی که در حق مشتری اجحاف شده است اصلاح شود.

اما خودروسازان حتی حاضر به اجرای فرمول قیمت گذاری نشده اند، چه الزامی وجود دارد که این شروط را رعایت کنند؟

شورای رقابت تشکیلاتی قانونی است بنابراین اگر کسی حکم شورا را رعایت نکند محاکمه خواهد شد و باید پاسخگو باشد.

یعنی با اعلام مخالفت خودروسازان با فرمول اعلام شده آنها باید محاکمه شوند؟

هنوز که نه، ما باید صبر کنیم ببینیم در آینده نزدیک چه اتفاقی رخ خواهد داد، آن وقت اگر خطایی رخ داده بود بر اساس آن محاکمه انجام می شود.

در حال حاضر خودروسازان صراحتا اعلام کرده اند فرمول اخیر را اجرا نخواهند کرد، به نظر شما این اتفاق نوعی زیر پا گذاشتن قانون نیست؟

هیچ خودروسازی تا کنون نگفته که این فرمول را قبول ندارد، اطرافیان خودروسازان این را گفته اند. آنها هیچ راهی جز اجرای این فرمول ندارند. به هر حال سکوت علامت رضا است.

قیمت برخی خودروهای اعلام شده توسط شورای رقابت، چندین میلیون تومان از قیمت فعلی این محصولات در کارخانه کمتر هستند، دلیل این موضوع چیست؟

این اتفاق تنها در مورد خودروی 206 رخ داده است که از ابتدا هم اختلاف نظرهایی در رابطه با قیمت آن وجود داشته است؛ زیرا خودروسازان می گفتند که این خودروها ارزبری دارد. حالا ما باید ببینیم قیمت تمام شده این محصول چقدر بوده تا بر اساس آن قیمت این خودرو را تنظیم کنیم.

اما پژو پارس و پژو 405 نیز خودروهایی هستند که قیمت فعلی آنها در کارخانه بین 4 تا 6 میلیون تومان از قیمتی که شورای رقابت اعلام کرده است بالاتر است.

ببینید قیمت کارخانه با قیمت مصرف کننده متفاوت است. برای مثال هزینه هایی مانند مالیات بر ارزش افزوده، هزینه های شماره گذاری، بیمه شخص ثالث و برخی قیمت های ثابت دیگر به قیمت خودرو اضافه می شود و قیمت نهایی مصرف کننده را تشکیل می دهد. ممکن است این اختلاف قیمت ها به این دلیل بوده باشد.

با توجه به اینکه خودروسازان تا کنون سکوت کرده اند، فکر می کنید فرمول یا شروط شورای رقابت از سوی خودروسازان اجرایی شود؟

چرا نشود؟ اصلا به نفعشان است که اجرا بکنند. برای مثال ما اگر روی تولید کنترل نداشته باشیم نمی توانیم توزیع و بازار حاشیه را کنترل کنیم، برای کنترل حاشیه بازار هم افزایش تولید نیاز است. پس به نفع خودروسازان است که برنامه افزایش تولید را در پیش بگیرند؛ زیرا با افزایش تولید ضمن تنظیم بازار، زیان خودروسازان هم پوشش داده می شود.

فکر می کنید فرمول اعلام شده برای تعیین قیمت، تا چه زمانی از سوی خودروسازان اجرایی شود؟

فرمول از لحظه ای که اعلام شده است قابلیت اجرایی دارد، امروز اولین روز کاری بعد از اعلام فرمول است باید ببینیم در چند روز آینده چه اتفاقی رخ خواهد داد، زمان همه چیز را مشخص می کند. به هر حال ما و خودروسازان و تمام بخش های درگیر نیاز به تعامل داریم؛ زیرا فرمول قیمت گذاری به تنهایی نمی تواند بازار را تنظیم کند یا تولید و توزیع را کنترل کند، همکاری مهم ترین بخش کار است.

از ابتدای امسال شاهد تعادل نسبی بازار با رشد تولیدات خودروسازان بودیم، اما با اعلام فرمول جدید بار دیگر نوعی سردرگمی به بازار خودرو باز گشته است. در این باره چه پاسخی دارید؟

مشتریان چند روز دیگر تحمل کنند همه چیز مشخص می شود.