دولت های مختلف چقدر در نقدینگی ها سهیم هستند؟

اقتصاد ایرانی: از کل نقدینگی ایجاد شده در اقتصاد ایران طی 53 سال گذشته، دولت نهم و دهم با 85 درصد بالاترین سهم را در بین سایر دولت ها به خود اختصاص داده است.

اگر چه اقتصاد ایران طی سه دهه اخیر توانسته در بسیاری از زمینه ها در مسیر رشد قرار گیرد؛ اما تغییر و تحولات متغیرهای اقتصادی که سیاست ها و برنامه های هریک از دولت های وقت آن را رقم زده این اقتصاد را عاری از فرازو نشیب نگذاشته است.

به گزارش ایسنا این در حالی است که در بین متغیرهای کلان اقتصادی نظیر نرخ تورم، نرخ رشد نقدینگی، نرخ ارز، نرخ سود واقعی بانکی و درآمد نفتی، به طور یقین نقش متغیرهای پولی و مالی در نوسانات شرایط اقتصادی کشور از اهمیت قابل توجهی برخوردار است به گونه ای که هر گاه افزایش و یا کاهش حجم نقدینگی به درستی کنترل و هدایت نشده و سیاست های پولی و مالی مناسبی از سوی دولت ها اتخاذ نشده است همواره سایر متغیرها نیز تحت الشعاع قرار گرفته اند.

در عین حال در چرخه کنونی اقتصاد ایران نزدیک به 600 هزار میلیارد تومان نقدینگی وجود دارد که در کنار تمامی انتقادهایی که به دلایل ایجاد آن نظیر تبدیل دلارهای نفتی به ریال و تزریق آن به اقتصاد کشور، سیاست های انبساطی بودجه ای بدون در نظر گرفتن ظرفیت ها و بسترهای رشد اقتصادی، اعطای دستوری تسهیلات بانکی به ویژه به بخش دولتی برای جبران نقدینگی آنها، کسری بودجه پنهان دولت و افزایش هزینه های جاری، ناتمام ماندن طرح های عمرانی و سنگین تر شدن کفه تقاضا در برابر عرضه، همچنین پرداخت یارانه های نقدی وجود دارد، عدم کنترل ،هدایت و سرمایه گذاری مناسب آن در بخش های مولد نه تنها موجب تشدید تورم دورقمی شد بلکه در هر دوره یکی از بازهای های موازی نظیر ارز و سکه و طلا را نیز تحت تاثیر قرار داد.

با این وجود اگرچه نقدینگی موجود تنها به سیاست های یک دولت مشخص محدود نمی شود اما سهم تمامی دولت ها حداقل در حدود 30 سال گذشته تاکنون یکسان نیست.

** سهم0.3 تا 85 درصدی دولت ها در نقدینگی امروزی اقتصاد ایران

بر این اساس گزارش معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور از فراز ونشیب های بازار پول در بیش از نیم قرن اخیر نشان می دهد که دولت هایی که در فاصله سال های 1338 تا 1367 در اداره کشور حضور داشته اند تنها 0.3 درصد از کل نقدینگی ایجاد شده در 53 سال اخیر سهم این دولت ها که بخشی از آن مربوط به دوران پیش از انقلاب می شود است. این در حالی است که دولت های حاضر در این بازه زمانی فقط یک درصد در پایه پولی ایجاد شده در اقتصاد امروزی سهیم بوده اند.

اما در فاصله سال های 1367 تا 1375 که زمان حضور دولت پنجم و ششم به ریاست هاشمی رفسنجانی است با وجود رشد نزدیک به 500 درصد نقدینگی و رشد 22 درصدی پایه پولی از ابتدا تا انتهای دوره مذکور سهم این دولت در کل نقدینگی ایجاد شده در بیش از نیم قرن اخیر 2.1 درصد و در ایجاد پایه پولی 3.9 درصد است.

در عین حال دولت بعدی که زمان حضور محمد خاتمی در هشت سال اداره کشور است و در این بازه زمانی یعنی سال های 1376 تا 1383 که پایه پولی 15.6 درصد و نقدینگی نزدیک به 400 درصد افزایش می یابد 12.6 درصد در حجم نقدینگی و 10.6 درصد در پایه پولی موجود موثر بوده است.

اما در فاصله سال های 1384 تا 1391 آمار به طور قابل ملاحظه ای نسبت به دوره های قبلی جهش می یابد به طوری که سیاست های پولی و مالی اتخاذ شده در دولت نهم و دهم در زمان ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد 85 درصد از سهم نقدینگی موجود را به خود اختصاص داده است. همچنین 84.5 درصد پایه پولی ایجاد شده در اقتصاد ایران در نیم قرن اخیر نیز ناشی از عملکرد همین دولت است.

این در حالی است که حجم نقدینگی در از ابتدا تا انتهای دوران دولت نهم و دهم نزدیک به هفت برابر و پایه پولی سالانه 26.2 درصد رشد یافته است.