یارانه نقدی، بیکاری می آورد

محمد عدلی:  کاهش نرخ تورم هرچند در اولویت کاری دولت یازدهم قرار گرفته است اما اشتغال نیز در ماه های گذشته در صدر هشدارهای اقتصادی رئیس جمهور و وزیر کار جای گرفت تا موضوع 2 میلیون و 500 هزار بیکار در کنار متقاضیان بالقوه بازار کار، شرایط حادتری را برای آینده تصویر کند. در این رابطه برخی کارشناسان اجرای هدفمندی یارانه ها را با بیکاری مرتبط می دانند. از طرفی رکود اقتصادی که شرایط را برای بازار کار دشوار ساخته رابطه مستقیمی با افزایش قیمت حامل های انرژی طی سال های گذشته برقرار کرده است و از سوی دیگر برخی فعالان بازار کار اعطای یارانه نقدی را بر خلاف روحیه کار قلمداد می کنند.

حسین راغفر، عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا در این زمینه گفت: روشی که در دولت قبل برای اعطای یارانه نقدی به همه اقشار جامعه به کار گرفته شد بر خلاف روحیه کار است. برای ادامه کار باید تصمیم جدید در این بخش اتخاذ شود و تنها به افرادی یارانه نقدی تعلق بگیرد که هیچ منبع دیگری برای کسب درآمد ندارند.

این کارشناس اقتصادی معتقد است که یارانه نقدی تنها برای افراد فقیر و از کارافتاده است و نباید از آن به عنوان حقی برای تمامی افراد یاد شود چراکه این موضوع، فرهنگ کار را خدشه دار کرده است.

راغفر ادامه داد: پرداخت یارانه نقدی به صورت فعلی به غیر از آثار تورمی، آسیب به اخلاق کار را در پی دارد. در همین مدت هم شاهد این موضوع در برخی روستاها و شهرهای کوچک بوده ایم. برخی افراد که برای گذران زندگی صاحب شغل بوده اند ولو اینکه درآمد اندکی به دست می آوردند، بعد از پرداخت یارانه به کار خود ادامه نمی دهند و با یارانه زندگی می گذرانند.

به گفته این کارشناس اقتصادی، با حذف یارانه کسانی که استحقاق دریافت ندارند، منابعی به دست می آید که می توان آن را صرف ایجاد اشتغال برای گروه های محروم کرد و از این طریق می توان در گام بعد یارانه نقدی این افراد را هم به عنوان یارانه تولید و یارانه اشتغال اعطا کرد.

هرچند افزایش نرخ تورم طی سال های گذشته، قدرت خرید یارانه نقدی را تا 50 درصد کاهش داده است و به اعتقاد کارشناسان، مبلغ 45 هزار و 500 تومانی به نسبت سال 89 که این روند آغاز شد، به اندازه 25 هزار تومان کارایی دارد اما در همان سال نخست، بسیاری از فعالان بازار کار نسبت به تاثیر منفی پرداخت مستقیم وجه نقد در تضعیف روحیه کار و تلاش، هشدار داده بودند. در این رابطه غلامحسین شافعی رئیس اتاق بازرگانی ایران با تاکید بر این که این نوع توزیع برای اشتغال کشور به ویژه در بسیاری از روستاها تاثیر منفی گذاشته است، گفت: در برخی روستاها مشاهده می شود که مردم به دریافت یارانه راضی بوده و آمار اشتغال به شدت پایین آمده است. این نوع شیوه توزیع در بلند مدت به شدت به ضرر کشور است. رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران نیز معتقد است که پرداخت یارانه نقدی به بر کشاورزی تاثیر منفی گذاشته است. شمسعلی هادی زاده گفت: پرداخت یارانه نقدی کشاورزان را خانه نشین کرد.  نسل جدید تمایل چندانی به حضور برای کار در بخش کشاورزی ندارد و نسل متوسط به پیر ما در روستاها به یارانه بسنده کرده و کار نمی کنند، در صورتی که در همه جای دنیا هر کس بیشتر کار کند، باید درآمد بیشتری داشته باشد.

محسن ایزدخواه کارشناس بازار کار نیز در این رابطه گفت: اعطای یارانه نقدی حتی به طور ناخودآگاه روحیه کار را در برخی افراد کاهش می دهد. در برخی مناطق غیر شهری که جمعیت خانوار از خانواده های شهری بالاتر است، اعطای یارانه نقدی موجب عدم رغبت و تلاش جدی برای انجام کار و کسب درآمد، شد.

هشدار بیکاری

آخرین آمار از نرخ بیکاری در سال 92، رقم 10.4 درصد را نشان می دهد اما در این میان جمعیت 4 میلیون نفری از دانشجویان کشور، طی سال های آتی وارد بازار کار خواهند شد که این موضوع نگرانی ها را از بحرانی شدن وضعیت بیکاری افزایش داده است. وزیر کار در این زمینه اعلام کرده است که برای مقابله با بیکاری باید سالانه یک میلیون شغل ایجاد شود که این فرآیند نیاز به نرخ رشد اقتصادی 7 درصدی دارد.