بازار ارز، روی الاکلنگ

اقتصاد شرایط کنونی کشور ما عادی نبوده و تهدیدات و مشکلات فعلی اقتصاد ما غیر قابل مقایسه با سایر ادوار تاریخ معاصر کشورمان اند.در این شرایط باید ابتدا از این فشارهای غیر معمول رهایی پیدا کنیم شاید در شرایط کنونی صحبت کردن در خصوص راهکارهای پیوستن به سازمان تجارت جهانی کمی غیر واقعی به نظر یرسد اما نباید فراموش کرد که با نوسانات صعودی نرخ ارز و شرایط تورمی کنونی علاوه براینکه باید به فکر رفع تحریم ها بود می بایست بررسی مجددکنیم تا ببینیم کدام تعرفه ها همچنان توجیه پذیرند. با افزایش نرخ ارز برخی از تولیدات ما رقابت پذیری خود را بازیافته اند. به این ترتیب می توانیم با کاهش تعرفه، تورم وارداتی را در این بخش ها کنترل کنیم. باید توجه داشت که نمی توان حکمی واحد برای همه تعرفه ها در شرایط کنونی صادر کرد. 

بر اساس آخرین اطلاعات سازمان گمرک حدود 85 درصد از واردات کشورمان را کالاهای واسطه ای و سرمایه ای و مواد اولیه تشکیل می دهند و مابقی کالاهای مصرفی هستند. این تقسیم بندی بر اساس مکانیزم سازمان جهانی گمرک در نظر گرفته شده و محاسبه می گردد، اگر چه به خودی خود نمی تواند پیامی مثبت یا منفی به همراه داشته باشد.

یکی از دلایل این امر آن است که کشورهای صنعتی و توسعه یافته در تولید ماشین آلات مزیت دارند و طبیعی است که ما در سطح وسیعی به واردات این اقلام اقدام کنیم. این نشانه توفیق اقتصاد آنهاست و نه ما. از سوی دیگر، کشورها در تولید همه کالاهای مصرفی مزیت نسبی ندارند و اگر کشوری وتردات کالای مصرفی نداشته باشد، قطعاً برخی کالاها را با هزینه بیشتری تولید می کند که این امر به نفع اقتصاد آن کشور نیست. بنابراین بحث و جدلی که در کشور پیرامون آمار اعلامی گمرک در خصوص کالاهای واسطه ای و سرمایه وجود دارد از پایه دچار اشکلات اساسی است.

ما می توانیم فارغ از کلی نگری این اطلاعات و فارغ از جوزدگی فلسفه قدیمی جایگزین واردات، سبد وارداتی خود را بر اساس مزیت هایمان تنظیم کنیم. کشور ما هم اکنون از منظر بالاترین تعرفه ها سومین کشور دنیاست، به این معنی که ما ترکیب بهینه واردات را با دیوار تعرفه ای بهم ریخته ایم. آنچه به تولید ما بیشترین لطمه را وارد کرده است واردات نبوده، بلکه عدم مدیریت درست منابع ارزی حاصل از نفت بوده است. این امر نرخ ارز را پایین تر از واقعیت های اقتصادایران نگه داشت و به نوعی یارانه ای یارانه ای را در اختیار واردات قرار داد و ما به جای پرداختن به اصل مسئله تلاش کردیم با افزایش تعرفه قدرت رقابتی خود را حفظ کنیم. هم اکنون درجه اجماع کشورها در سازمان تجارت جهانی، گزینه دیگری را بجز پیوستن به این سازمان برای ما باقی نگذاشته است. علیرغم بسیاری از مخالفت ها ما به عنوان عضو ناظر در این سازمان پذیرفته شده ایم، رژیم تجاری خود را ارسال کرده و در فرآیند الحاق هم قرار گرفته ایم که شاید اگر راه دیگری بود این مسیر را نمی رفتیم. بیش از 98 درصد از حجم تجارت دنیا در چرخه کشورهای عضو این سازمان شکل میگیرد. کشورهای عضو این سازمان اختیار این را دارند که برای کشورهای غیر عضو تا سقف 400 درصد دیوار تعرفه ای ایجاد کنند.

بنابراین باید با الگو قرار دادن کشورهای پیشرفته و نوظهور و استفاده از تجارت آنها، به این بیاندیشیم که چگونه از پیوستن به این سازمان بیشترین بهره را برده و کمترین ضرر را متحمل شویم.