عبور اروپا از بحران با بده بستان سیاسی یا اقتصادی؟

اعضای اتحادیه اروپا، هفته گذشته برای بررسی پیش نویس کمیسیون اروپا در مورد بودجه اتحادیه، در بروکسل دور هم جمع شدند. اما مذاکرات در مورد تصویب بودجه پیشنهادی بی نتیجه ماند. اما عدم تصویب بودجه پیشنهادی اتحادیه اروپا که حدود یک تریلیون یورو است، به این معنا نیست که توافق دست نیافتنی است. در جمع اتحادیه اروپا دیدگاه ها و نظرات مختلفی در مورد این بودجه وجود دارد. در ارتباط با اختلافی که برای تصویب بودجه اتحادیه وجود دارد، از میان دیدگاه های مختلف مطرح شده توسط 27 کشور عضو، می توان به شش دیدگاه متفاوت اشاره کرد که در بی نتیجه ماندن مذاکرات موثر بوده اند. اگر موضعی از نقاط مشترک این دیدگاه ها به دست آید، بودجه اتحادیه اروپا تصویب می شود. می توان برخی از مهم ترین این دیدگاه ها را این گونه طبقه بندی کرد:

1. یک دیدگاه معتقد است در اثر بحران اقتصادی جاری، بسیاری از کشورها در سطوح ملی دچار کسری بودجه هستند. این کشور ها منابع مالی برای حل مشکلات اقتصادی خود را نیز در دست ندارند. حال این کشورها چگونه می توانند منابع مالی اتحادیه اروپا، آن هم بودجه یک تریلیون یورویی را تامین کنند؟ این دیدگاه ناشی از ناسیونالیسم اقتصادی یا حمایت گرایی اقتصادی است و می گوید در حالی که ما در چارچوب اقتصاد ملی دچار مشکل هستیم، دیگر پول و توانی نداریم که برای تامین بودجه اتحادیه صرف کنیم. این کشورها می گویند توان امروز ما کمتر از سهمیه ای است که برای ما در نظر گرفته شده است.

2.برخی دیگر از کشورها می گویند علی رغم این که بحران زده هستیم، توان مالی برای پرداخت سهمیه در نظر گرفته شده برای تامین بودجه اتحادیه اروپا را داریم. اما چون عده ای دیگر سهمیه خود را پرداخت نمی کنند و می گویند در شرایط بحران و کسری بودجه هستیم و نمی توانیم سهمیه خود را پرداخت کنیم یا کمتر از سهمیه خود پرداخت می کنند، دیگر کشورها چرا باید جور آن ها را بکشند و سهمیه خود را پرداخت کنند؟

3. گروه دیگری از کشورها می گویند که منابع مالی داریم و مشکلی با پرداخت سهمیه مقرر شده نداریم، اما این افزایش بودجه پیشنهاد شده، به طور جزئی در چه مواردی مصرف خواهند شد؟ برنامه مصرف اتحادیه اروپا برای این یک تریلیون یورو برای ما مشخص نیست. اگر موارد مصرف برای ما مشخص شود و این موارد منطقی باشد و توجیه پذیری اقتصادی و سیاسی داشته باشد، سهمیه خود را پرداخت خواهیم کرد. این کشورها ممکن است با توجه به این که ممکن است توضیح اتحادیه اروپا این باشد که بخشی از بودجه صرف مبارزه با بحران خواهد شد، در مرحله بعد به گروه دوم بپیوندند. اما عجالتا سیاست به خرج می دهند و مخالفت خود را به طور علنی مطرح نمی کنند.

4.  بخش دیگری از کشورها معتقدند در این شرایط بحرانی که همه کشورها به نوعی در اقتصاد داخلی خود دچار مشکل هستند، چه نیازی وجود دارد که بودجه اتحادیه اروپا تقویت شود؟ به جای این که بودجه انبساطی برای اتحادیه در نظر گرفته شود، بهتر است هر کشوری به اقتصاد داخلی خود بپردازد. البته اتحادیه هم بودجه ای در اختیار داشته باشد که اگر نیاز بود بتواند وارد عمل شود. اما دست کشورها در مسائل ملی باز گذاشته شود و به آن ها فشار وارد نشود. بنابراین نیازی نیست که اتحادیه را درگیر اقتصاد ملی کشورها کنیم.

5. دیدگاه دیگری وجود دارد که می گوید حالا که کشورهای اروپایی بحران زده هستند، باید به دنبال تراشیدن منابع دیگری برای اتحادیه بود. این ها درباره میزان بودجه پیشنهادی برای اتحادیه اظهار نظری نمی کنند، بلکه روی منبع تامین این بودجه نظر می دهند و می گویند به جای این که به کشورهای عضو فشار وارد شود که بودجه افزایش یافته اتحادیه را تامین کنند، باید به دنبال منابع دیگری برای اتحادیه بگردیم. برای مثال پیگیر توافقی با صندوق بین المللی پول IMF باشیم تا از این طریق بودجه ای دریافت کنیم و مشکلات مالی و پولی اعضای اتحادیه اروپا را برطرف کنیم. مانند توافقی که اخیرا در مورد یونان میان اتحادیه راوپا و صندوق بین المللی پول انجام شد.

6.   برخی دیگر از کشورها می گویند اتحادیه اروپا این پول را برای کمک به دیگر کشورها می خواهد. اگر اتحادیه می خواهد به کشورهای دیگر کمک کند، ما باید بدانیم که پولی که به دیگران داده می شود با هزینه هایی که تخصیص این بودجه برای تامین کنندگان آن ایجاد می کند، چه سودی برای تامین کنندگان دارد؟ آیا این پول بعدا دوباره به تامین کنندگان برگشت داده می شود یا خیر؟

اما چه راه حل هایی برای جمع کردن این نظرات مختلف حول یک محور واحد وجود دارد؟ راه حل هایی که معمولا در همه اتحادیه ها پیش گرفته می شود، در اتحادیه اروپا نیز مورد توجه قرار می گیرد. یکی از راه حل ها بده بستان سیاسی است. یعنی آن هایی که می توانند بودجه را تامین کنند یک امتیاز سیاسی می گیرند و در مقابل آن بودجه را تخصیص می دهند. راه حل دومی که البته جنبه سیاسی ندارد و در اولویت دوم قرار می گیرد، بده بستان اقتصادی است. یعنی کشوری که توانایی بیشتری دارد، بخشی از سهم کشور دیگری را تامین می کند اما به این شرط که بعدا این پول با سود آن به کشور تامین کننده برگردد. علاوه بر این دو راه حل ممکن است موضوعات دیگری غیر از بودجه در اتحادیه اروپا در جریان باشند که توافق در آن موضوعات به طور غیر مستقیم منجر به توافق در بودجه شود.