بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : چهارشنبه 14 اسفند 1392      13:42

راهکار‌های برون رفت از «رکود تورمی»

دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی روز گذشته، در نشستی علمی، به بررسی مفهوم و دلایل ایجاد «رکود تورمی» در اقتصاد ایران پرداخت.

دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی روز گذشته، در نشستی علمی، به بررسی مفهوم و دلایل ایجاد «رکود تورمی» در اقتصاد ایران پرداخت.

به نوشته دنیای اقتصاد، در شرایطی که ایران با دو مشکل رکود و تورم دست به گریبان است و این دو توام با هم وضعیت اقتصاد را با مشکلات پیچیده تری روبه رو کرده اند، دو سخنران این نشست عباس شاکری، رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی و حسین عبده تبریزی مشاور عالی وزیر راه و شهرسازی، راه های برون رفت از شرایط رکود تورمی جاری را از زوایای مختلف بررسی و تحلیل کردند.

نخستین سخنران این نشست حسین عبده تبریزی بود که او در آغاز، سخنان خود را در محور های تشریح مفهوم رکود تورمی، توصیف وضعیت فعلی این پدیده در اقتصاد ایران و راه برون رفت از آن تقسیم بندی کرد.

این اقتصاددان فضای حاکم بر اقتصاد کشور را بررسی کرد و با اشاره به وضعیت تورم گفت: «رشد فزاینده تورم در بهمن ماه 91 به اوج خود رسید، به طوری که در پایان این سال کشور تورمی در حدود 41 درصد را تجربه کرد و دولت یازدهم هم بنای خود را بر مهار این شاخص کلان اقتصادی گذاشت که نتیجه این سیاست ها رسیدن به تورم ماهانه حدود صفر در بهمن ماه بوده است.»
عبده تبریزی عامل رکود را یکی دیگر از شاخص های مهم اقتصاد کلان کشور دانست و افزود: «دولت به خاطر کنترل تورم، بودجه خود را نسبت به سال 90، انقباضی تر بسته است تا از هزینه های خود بکاهد، چون با ارزیابی هایی که صورت گرفته به نظر می رسد درآمدهای نفتی و منابع بودجه مان در سال های 91، 92 و 93 نسبت به سال 90 کاهش یافته است. درواقع این موضوع به این معنی است که مقدار خرج کردن از بودجه عمومی کشور کمتر از گذشته در اقتصاد صورت می گیرد.»
رئیس اسبق سازمان بورس نیز در رابطه با بازار سرمایه گفت: «از سال 83 به طور دائمی شاخص کل بورس تنزل یافته است که برخی نمودارهای تحلیل بازار این نکته را به خوبی نشان می دهد و موید آن است که شاخص کل پس از انتخابات ریاست جمهوری اخیر، روند صعودی خود را شروع کرده و شاخص را معادل سال 83 کرده است.»

او در ادامه به تحلیل بازار ارز پرداخت و با بیان اینکه تا چند روز گذشته فضای دو بازار رسمی و غیررسمی ارز به هم نزدیک بوده است، گفت: «فاصله قیمتی بین دو بازار ارز این امکان را برای فعالان به وجود آورده که به سفته بازی بپردازند و این احتمال وجود دارد که فاصله قیمتی دو بازار سال آینده هم بیشتر شود و امکان سفته بازی را افزایش دهد؛ بنابراین پیشنهاد می کنم دولت بازار ارز را به طور دائمی پایش کند.»

این اقتصاددان متذکر شد: «اگر مسوولان وعده دهند که در سال آینده تورم را به زیر 25 درصد می رسانند باید ساماندهی بازار ارز را در تحقق این امر اولویت دهند.»

عبده تبریزی در ادامه عدم تعادل در بازار انرژی را یکی دیگر از چالش های اقتصاد ایران دانست و افزود: «قیمت پایین انرژی بسیاری از صنایع را از رونق انداخته و باعث شده که قاچاق سوخت در برخی نقاط مرزی ما بالا رود. در حال حاضر، قیمت بنزین حدود 18 درصد فوب خلیج فارس است که قیمت ها را به همان سال 89 برگردانده است، با این تفاوت که دولت باید یارانه 45 هزار تومانی در این شرایط به مردم پرداخت کند.»

مشاور عالی وزیر راه و شهرسازی درباره بازار طلا گفت: «پیش بینی می شود که قیمت طلا در 2 سال آینده افزایش یابد. این اتفاق وابسته به 2 علت مهم است. یکی از این علت ها این است که طلا جایگزین ارز و سرمایه گذاری هایی از این قبیل است که شاهد هستیم در روزهای اخیر بازار سکه دوباره جان گرفته است. علت دیگر وضعیت مسکن است. در سه سال اخیر مقدار قابل توجهی در کلانشهر و اطراف تهران مسکن ساخته شده است که در برخی مناطق از صد درصد هم عبور کرده ایم. طی این سال ها سرمایه گذاری در بخش صنعتی متوقف بود و بر ساخت مسکن در کلانشهرها متمرکز بودیم؛ بنابراین مشکلی که به وجود آمده این است که 700 هزار واحد اضافی در بخش مسکن گران داریم. این نوع ساخت مسکن ما را با پدیده تخریب قبل از موعد روبه رو کرده که ارزش مسکن های تخریب شده 20 تا 30 میلیارد دلار برآورد شده است. معاملات تهران در مهرماه نشان می دهد که در این بخش 65 درصد رکود داریم و بیشترین رکود بر دوش خانه های نوساز بوده است.»

 این اقتصاددان درخصوص نیازمندی های بخش تقاضای مسکن افزود: «با توجه به شرایط جامعه تا پنج سال آینده هر سال به یک میلیون مسکن در کشور نیازداریم و این به آن معنا است که بازار مسکن تا پنج سال آینده می تواند جذاب باشد.»

مشاور عالی وزیر راه و شهرسازی در ادامه با اشاره به اینکه خلق پول جدیدی در کشور صورت نگرفته، گفت: «نظام بانکی با یک جنگ روبه رو است؛ زیرا نسبت به گذشته پول به اندازه کافی خلق نمی شود. یکی از عمده ترین دلایل این جنگ این است که مردم به بخش واقعی اقتصاد اعتقاد نداشتند و سرمایه خود را در این مسیر اصلی هدایت نکردند و در مسیرهای غیر اصلی سرازیر کردند. این نبود باور برای مردم باعث می شود که بازار پول نتواند رقابت کند و پول جدیدی خلق نشود.»

این اقتصاددان با اشاره به کاهش تورم در ماه های اخیر، سیاست های دولت در جهت تنظیم پایه پولی را موثر دانست و گفت: «تورم کل ناشی از دو بخش تورم پولی و تورم ذاتی در اقتصاد است. کنترل تورم پولی در سایه کنترل پایه پولی و انضباط مالی دولت به مراتب آسان تر از تورم ذاتی است. همچنین سیاست های انقباضی دولت برای مهار تورم باعث می شود موتور دولت در بخش بهبود رکود خاموش نگه داشته شود که این موضوع در بودجه های عمرانی و مخارج دولت نیز به وضوح مشاهده می شود. ناکارآمدی راهکارهای کلاسیک در شرایط فعلی ایران در حوزه انبساطی بودن کل پول در اقتصاد را می چرخاند.»

عباس شاکری رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی دومین سخنران این نشست بود و در سخنان خود به دلایل ایجاد رکود تورمی در ایران پرداخت.

او گفت: «رکود تورمی به معنی این است که طرف عرضه کل بیش از طرف تقاضای کل افزایش یافته است.» این اقتصاددان با بیان اینکه نقدینگی بی ثبات از نشانه های اقتصاد ناسالم است، افزود: «مشکل تورم و رکود را باید از سمت عرضه نگاه کرد. در این سال ها تمامی رفتارهای پولی در راستای تضعیف تولید بوده و اجازه نداده است اقتصاد ایران مولد باشد و اقتصاد عکس عمل کرده و رکودآفرین شده است.»

رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی افزود: «در دو سه سال اخیر با اقدامات صورت گرفته به تورم و بیکاری دامن زدیم و نمی توانیم همه این عوامل را به گردن تورم بیندازیم. از سویی در یک صورت تقاضا در رکود تورمی تاثیرگذار است و آن نبود تقاضا برای برخی کالاها است یا تقاضای موثری وجود ندارد.»

او افزود: «علت گرفتار شدن اقتصاد در دام رکود تورمی مشکلات تولید و طرف عرضه اقتصاد است و از سوی دیگر افزایش تورم و بیکاری مساله ای نگران کننده برای اقتصاد کشور است؛ بنابراین این وضعیت نیازمند یک تعادل و نظم است. موضوع دیگر این است که در شرایط فعلی همه صنایع مان کمبود پول دارند. با وجود این موضوع، اگر مساله قیمت انرژی حل نشود مشکلات فعلی هم برطرف نمی شوند.» 

شاکری با بیان اینکه نقدینگی و تقاضا تنها عامل رکود نیست، گفت: «البته بی ثباتی های نقدینگی در طرف تقاضا و اثر سوء آن در تضعیف توان تولید اقتصاد مهم است؛ بنابراین شکل گیری و تشدید رکود تورمی موجود قابل تامل و در خور توجه است، اما در مساله عامل میان مدت و کوتاه مدت معمای مذکور دخالت مستقیم و مشهود ندارد.» او افزود: «در یک صورت هم تقاضا از مجرایی دیگر می تواند در رکود تورمی تاثیرگذار باشد و آن نبود تقاضا برای برخی کالاها است؛ بنابراین علت گرفتار شدن اقتصاد در دام رکود تورمی مشکلات تولید و طرف تقاضا است.»  او در ادامه به مفهوم تورم هزینه ها پرداخت و گفت: «اساسا فضای تورمی برای تولیدکننده نامطلوب است؛ زیرا تورم برای بنگاه متناسب عمل نمی کند. چون هزینه هایش متناسب و حتی بیشتر از تورم افزایش می یابد، اما درآمدها و بازدهی اش متناسب با تورم افزایش نمی یابد.»

شاکری افزود: «شوک درمانی ها و شوک های اخیر در کنار بی ثباتی های پولی عامل مهم شکل گیری یا تشدید رکود تورمی بوده است. مانند افزایش قیمت حامل های انرژی بدون ایجاد بستر مناسب برای تعدیل تکنولوژی در جهت انرژی اندوزی بنگاه ها.»

او گفت: «پرش نرخ ارز و به دنبال آن افزایش هزینه های تولید حتی بیشتر از افزایش نرخ ارز بوده و بر محدودیت های بنگاه افزوده است.» 

 
 
 

آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir