مالیات سیگار دود می‌شود
سالانه 11 هزار نفر در کشور بر اثر استعمال سیگار کشته می شوند و به گفته رئیس مرکز برنامه و نظارت بر دخانیات کشور، هر ساله 720 میلیارد تومان هم بابت درمان بیماری های ناشی از مصرف محصولات دخانی در کشور هزینه می شود.
در حالی که بر اساس قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات، قرار بود که حدود 2 درصد از مالیات سیگار به نهادهای مردمی فعال در حوزه مقابله با دخانیات اختصاص پیدا کند، اما پس از گذشت حدود هفت سال از تصویب این قانون رنگ اجرا به خود نگرفته است.
از سوی دیگر، در حالی که مصرف سیگار، سالانه هزینه های هنگفتی را به نظـام درمان تحمیل می کند، به همین دلـیل مسئولان وزارت بهداشت برای جبران این هزینه ها هرساله مبلغی را برای درمان سیگاری ها به مجلس پیشنهاد می دهند، اما در طول این سال ها، مبلغ قابل توجهی از مالیات سیگار به حوزه درمان اختصاص پیدا نکرده است.
امسال هم آن گونه که رئیس مرکز سلامت محیط وزارت بهداشت به فارس گفته است، در لایحه بودجه سال آینده افزایش مالیات مواد دخانی پیش بینی شده و اگر این پیشنهاد تصویب شود، ۲۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار از محل مالیات دخانیات برای پیشگیری و درمان بیماری های قلبی و عروقی و افزایش امکانات ورزش همگانی اختصاص پیدا می کند.
به گفته کاظم ندافی، افزایش عوارض کالاهای دخانی اعم از سیگار، قلیان و دیگر مواد دخانی بر اساس قانون برنامه پنجم توسعه در لایحه بودجه سال آینده با افزایش مالیات بر مواد دخانی تا سقف کسب 2500 میلیارد تومان اعتبار، پیشنهاد شده است.
این افزایش مالیات به این صورت است که بر اساس قانون مبارزه با دخانیات مصوب سال 1385، هر سال باید 10 درصد بر مالیات شرکت های تولیدکننده سیگار اضافه شود ولی جالب اینجاست که در طول این سال ها، این افزایش مالیات دردی از بخش درمان دوا نکرده است و کمترین میزان از این مالیات اخذ شده به بخش درمان اختصاص پیدا کرده است.
اوضاع به حدی ناامیدکننده است که حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس به جام جم می گوید: اختصاص 2500 میلیارد تومان مالیات سیگار برای کنترل دخانیات فقط حرف است و امکان ندارد که در سال 93، این مبلغ به وزارت بهداشت و دیگر نهادهای فرهنگی برسد.
چرا مالیات سیگار را بالا می کشند؟
سیگار عرضه شده در بازار ایران، از دو محل اصلی تامین می شود که یک بخش عمده آن، شرکت های تولید سیگار داخل است که اغلب آنها را باید شرکت های دولتی به حساب آورد و منبع دوم هم قاچاق سیگار به داخل کشور است.
حالا اگر به دو منبع تامین سیگار بازار نگاه کنیم، می بینیم که دولت باید مالیات یک شرکت دولتی را به بخش دولتی دیگر بدهد و از آنجا که سلامت و درمان در اولویت دولت نیست، این مبالغ اختصاص پیدا نمی کند.
از طرف دیگر، فرمانده نیروی انتظامی تاکید می کند که 50 درصد از سیگار مصرفی کشور به صورت قاچاق وارد می شود و بدیهی است که از سیگار قاچاق نمی توان مالیات گرفت و به بخش درمان اختصاص داد.
سیامک مره صدق، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در گفت وگو با جام جم عنوان می کند: باید دولت نظارت بیشتری به قاچاقچیان سیگار داشته باشد، زیرا با این وضع نه می توان از آنها مالیات گرفت و نه می توان قانون کنترل دخانیات را بدرستی اجرا کرد.
این نماینده مجلس ضمن انتقاد از عملکرد گمرک خاطرنشان می کند: مجلس نمی تواند به صورت مستقیم مانع از قاچاق سیگار به کشور شود و فقط می تواند به نهادهای ناظر تذکر بدهد؛ ولی وقتی نهادهای اجرایی کارشان را بدرستی انجام نمی دهند و اجازه می دهند که قاچاقچیان سیگار به صورت فراگیر در کشور فعالیت کنند، در نتیجه نمی توان انتظار داشت که سهم چندانی از مالیات سیگار به نظام سلامت و درمان اختصاص پیدا کند.
از ناهار معلوم است شام چه داریم
مسئولان وزارت بهداشت می گویند که بر اساس شاخص های جهانی مورد تائید در تمام دنیا، این گونه برآورد می شود که هر چقدر برای مصرف دخانیات هزینه می شود، باید دو تا سه برابر آن هزینه درمان بیمارانی شود که بر اثر مواد دخانی در هر سال بستری می شوند و نیاز به خدمات درمانی پیدا می کنند که این مبلغ باید در اختیار وزارت بهداشت قرار گیرد.
این مبلغ 2500 میلیارد تومانی مالیات سیگار که برای مقابله با دخانیات پیشنهاد شده است، برآوردی از هزینه های پیشگیری و درمان دخانیات است.
البته رئیس مرکز سلامت محیط وزارت بهداشت به جام جم می گوید: قرار نیست همه این مبلغ به وزارت بهداشت اختصاص پیدا کند، بلکه فقط 75 درصد از این مالیات به وزارت بهداشت می رسد و دیگر مبالغ در اختیار وزارت ارشاد، صداوسیما، وزارت آموزش و پرورش و در اختیار مسئولان ورزشی برای تامین امکانات ورزش همگانی قرار خواهد گرفت.
به گفته این مقام مسئول، سال قبل فقط هفت میلیارد تومان از مالیات سیگار به بخش درمان اختصاص پیدا کرد و این در حالی است که کارشناسان نظام سلامت پیش بینی می کردند که در سال 91 حداقل 2000 میلیارد تومان بودجه برای مقابله با درمان سیگاری ها و قلیانی ها نیاز داریم.
حتی سیامک مره صدق، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هم تاکید می کند که از سال 85 تاکنون، در مجموع فقط حدود صد میلیارد تومان مالیات سیگار به بخش درمان اختصاص پیدا کرده است، در حالی که باید در طول این سال ها هزاران میلیارد تومان در این زمینه خرج می شد.
به بیان دیگر، وقتی در طول هفت سال اخیر فقط صد میلیارد تومان از سود شرکت های تولیدکننده سیگار به درمان سیگاری ها اختصاص پیدا کرده است، در نتیجه نمی توان انتظار داشت که در سال آینده، دولت 2500 میلیارد تومان از شرکت های دخانیات بگیرد و صرف دوا و درمان سیگاری ها کند.
